Главная / Жамият / УЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ШАХАРСОЗЛИК КОДЕКСИ

УЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИНИНГ ШАХАРСОЗЛИК КОДЕКСИ

1-боб. Умумий коидалар
1-модда. Ушбу Кодекснинг максади
Ушбу Кодекснинг максади шахарсозлик фаолияти сохасидаги муносабатларни тартибга солишдан иборат.
2-модда. Шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари
Шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари ушбу Кодекс ва бошка конун хужжатларидан иборатдир.
Агар Узбекистон Республикасининг халкаро шартномасида Узбекистон Республикасининг шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларида назарда тутилганидан бошкача коидалар белгиланган булса, халкаро шартнома коидалари кулланилади.
3-модда. Асосий тушунчалар
Ушбу Кодексда куйидаги асосий тушунчалар кулланилади:
ахоли пункти — хукукий маком, ном ва чегара билан белгиланган Узбекистон Республикаси маъмурий-худудий бирлиги (шахар, шахарча, кишлок, овул);
ахоли пунктининг бош режаси — ахоли пунктини худудий ривожлантиришнинг асосий йуналишларини хамда фукароларнинг кулай хаёт фаолияти мухитини комплекс шакллантириш шарт-шароитларини белгилайдиган шахарсозлик хужжати;
ахоли пунктлариаро худудлар — икки ва ундан ортик ахоли пункти оралигидаги ахоли пунктлари чегараларидан ташкаридаги худудлар;
ахоли пунктининг чегара чизиги — ахоли пункти ерларининг уларни ер фондининг бошка тоифаларидан ажратиб турадиган, шахарсозлик хужжатларида белгиланган ташки чегараси;
ахолини жойлаштириш тизими — мавжуд ахоли пунктларини ривожлантириш хамда янги ахоли пунктларини барпо этиш йули билан ахолини тегишли худудга тартибга солиб бориладиган тарзда жойлаштиришнинг шахарсозлик хужжатлари билан белгиланадиган асосий йуналишлари;
бино — функционал максадига караб одамлар яшаши ёки булишига ва хар хил турдаги ишлаб чикариш жараёнларини бажаришга мулжалланган, таянч, тусма ёки хар иккала максадга хизмат килувчи конструкциялардан иборат курилиш тизими;
буюртмачи — объектларни куриш, реконструкция килиш, таъмирлаш ва бузишнинг амалга оширилишини таъминловчи, шунингдек шу максадларда лойиха-кидирув, экспертлик, курилиш-монтаж ва назорат ишларини бажариш учун тегишли ташкилотлар билан шартномалар тузувчи жисмоний ёки юридик шахс;
зоналаштириш — худудни ривожлантиришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш чогида шахарсозликнинг фойдаланиш турларини хамда бу турлардан фойдаланишга доир чекловларни белгилаган холда, худуднинг функционал максадга кура булиниши;
иншоот — хар хил турдаги ишлаб чикариш жараёнларини бажариш, моддий кимматликларни жойлаштириш ва саклаш, одамларнинг вактинча булиши (харакатланиши), шунингдек ускуналар ёки коммуникацияларни жойлаштириш (утказиш, улаш) учун мулжалланган, таянч, тусма ёки хар иккала максадга хизмат килувчи конструкциялардан иборат хажмий, ясси ёки чизик тарзидаги курилиш тизими;
ишлаб чикариш объектлари — одамлар ва технологик асбоб-ускуналар ишлаши учун зарур шарт-шароитлар таъминланадиган ишлаб чикаришни жойлаштириш учун мулжалланган бинолар хамда иншоотлар;
кизил чизиклар — шахарсозлик хужжатларида белгиланадиган, мавзеларнинг, кичик дахаларнинг ва режалаштириш тузилмаси бошка элементларининг худудларини ахоли пунктларининг кучаларидан, тор кучаларидан ва майдонларидан ажратиб турувчи чегаралар;
ноёб ва алохида мухим объектлар — алохида ёки биргаликда узига хос, бетакрор хажмий-режавий, конструктив, мухандислик ёки технологик ечимлари хамда архитектура гояси билан, юкори техник даражадаги ютуклар ва меъморчиликни узида мужассам этган бинолар, иншоотлар ва уларнинг мажмуалари;
реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) — ташки рекламани жойлаштириш (таркатиш) учун махсус ишлаб чикилган ва кулланиладиган воситалар, шунингдек ахолига ахборот етказиш вазифаларини бажарувчи техник воситалар (конструкциялар);
турар жой объектлари — одамлар яшаши учун мулжалланган бинолар, доимий яшаш учун уй-жойлар (хонадонлар), шунингдек вактинча яшаш учун ётокхоналар, мехмонхоналар, мактаб-интернатлар, кариялар уйлари;
урбанизация — ахолининг ижтимоий-касбий ва демографик тузилишида ижобий узгаришларга, унинг турмуш тарзи хамда маданияти сифат жихатидан янги даражага кутарилишига кумаклашувчи, жамият ва иктисодиётни ривожлантиришда шахарларнинг ролини ошириш, шунингдек шахар инфратузилмасини шакллантириш жараёни. Урбанизация, коида тарикасида, шахар атрофини шахар худудига киритиш, бир нечта ахоли пунктларини ягона маконга бирлаштириш билан бирга олиб борилади;
фукаровий объектлар — маданият, жисмоний тарбия, спорт, илм-фан, таълим, согликни саклаш, савдо, умумий овкатланиш, маиший хизмат курсатиш муассасалари ва ташкилотларини, банк-молия муассасаларини, курилиш-коммунал ташкилотларини, алока хамда транспорт корхоналарини жойлаштириш учун мулжалланган бинолар ва иншоотлар;
шахарсозлик — ахоли пунктларини, ахоли пунктлариаро худудларни режалаштириш хамда куришнинг ижтимоий-иктисодий, курилиш-техника, архитектура-бадиий ечимлари йигиндисини санитария коидалари, нормалари ва гигиена нормативларини хисобга олган холда таъминловчи назарияси хамда амалиёти;
шахарсозлик регламенти — худудларни ва ахоли пунктларини куришнинг белгиланган коидалари, шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш чогида ахоли пунктларининг хамда ахоли пунктлариаро худудларнинг ер участкаларидан ва бошка кучмас мулк объектларидан фойдаланиш курсаткичлари хамда турларининг йигиндиси;
шахарсозлик фаолияти — давлат органларининг, фукаролар узини узи бошкариш органларининг, юридик ва жисмоний шахсларнинг худудларни ва ахоли пунктларини ривожлантиришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш, ер участкаларидан фойдаланиш турларини белгилаш, курилиш материаллари ва буюмларини ишлаб чикариш, биноларни, иншоотларни хамда уларнинг мажмуаларини шахс, жамият ва давлат манфаатларини, шунингдек мазкур худудлар хамда ахоли пунктларининг миллий, тарихий-маданий, экологик, табиий узига хос хусусиятларини инобатга олган холда лойихалаштириш, куриш ва реконструкция килиш сохасидаги фаолияти;
шахарсозлик хужжатлари — худудларни ва ахоли пунктларини ривожлантиришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш тугрисидаги хамда уларни куриш хакидаги тасдикланган хужжатлар;
якка тартибдаги уй-жой — якка тартибда уй-жой куриш ва томорка хужалигини юритиш учун мулжалланган бир ер участкасида жойлашган бир ёки бир нечта турар-жой бинолари ва уларга тааллукли булган томорка-хужалик иморатлари ва ховли иншоотлари.
4-модда. Шахарсозлик фаолиятининг асосий принциплари
Шахарсозлик фаолиятининг асосий принциплари куйидагилардан иборат:
шахарсозлик сохасида фукаролар, жамият ва давлат манфаатларини хисобга олган холда ривожлантиришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш асосида Узбекистон Республикаси худудини ва унинг кисмларини баркарор ривожлантириш;
хаётий фаолият учун кулай мухит яратиш, фукаролар саломатлигини мухофаза килиш, атроф-мухитга, табиий ресурсларга ва маданий меросга эхтиёткорлик билан муносабатда булиш;
бинолар ва иншоотлар конструкцияларининг хавфсизлиги ва ишончлилиги, уларнинг сейсмик чидамлилиги, ёнгин хавфсизлиги ва энергия самарадорлигига куйиладиган талабларга риоя килган холда тасдикланган шахарсозлик хужжатлари асосида шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш;
шахарсозлик фаолияти ва курилиш ишлаб чикаришида энг яхши амалиётларни жорий этиш, курилиш сифатини ошириш;
худудларни ривожлантиришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш жараёнида жамоатчиликнинг самарали иштирокини таъминлаш.
5-модда. Шахарсозлик сохасида ракобат мухитини яратиш
Шахарсозлик фаолияти субъектлари уртасидаги ракобат мухити:
ишлар (товарлар, хизматлар) бозорида монопол фаолиятни, шу жумладан ракобатни чеклашга олиб келадиган ёки олиб келиши мумкин булган фаолиятни чеклаш;
шахарсозлик фаолияти субъектлари тугрисидаги маълумотларнинг кулай электрон базаларини яратиш ва яратилган асосда уларнинг фаолиятини бахолаш рейтингларини жорий этиш;
шахарсозлик фаолиятининг очиклиги ва шаффофлигини таъминлаш;
давлат харидлари тугрисидаги конун хужжатлари талабларига риоя этилишини таъминлаш йули билан яратилади.
6-модда. Шахарсозлик нормалари ва коидалари
Шахарсозлик нормалари ва коидалари шахарсозликнинг асоси булиб, улар шахарсозлик фаолияти субъектлари томонидан бажарилиши мажбурийдир.
Шахарсозлик нормалари ва коидалари техник жихатдан тартибга солиш сохасидаги норматив хужжатлар булиб:
худудларни ривожлантиришни ва куришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш;
мухандислик кидирувлари;
лойихалаштириш, шу жумладан технологик лойихалаштириш;
объектларни куришни, реконструкция килишни, мукаммал ва жорий таъмирлашни, шунингдек бузишни амалга ошириш;
объектлардан фойдаланиш, уларни таъмирлаш ёки кайта тиклаш (ишларни ташкил этиш, юритиш ва кабул килиб олиш);
объектларнинг мухандислик тизимларини урнатиш;
объектларнинг кийматини белгилаш;
курилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини ишлаб чикариш хамда улардан фойдаланиш чогидаги мажбурий талабларни белгилайди.
Узбекистон Республикасининг геологик, табиий-иклимий, сейсмологик хамда бошка узига хос хусусиятларига мослаштирилган шахарсозлик фаолияти сохасидаги халкаро ва хорижий норматив-техник хужжатлардан фойдаланишга йул куйилади.
Шахарсозлик нормалари ва коидалари тугрисидаги ахборот шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органининг расмий веб-сайтига жойлаштирилади.
Шахарсозлик нормалари ва коидалари чегарадош ер участкалари, реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) хамда бошка кучмас мулк объектлари мулкдорларининг, эгаларининг ва улардан фойдаланувчиларнинг, шунингдек шахарсозлик фаолиятини амалга оширишда кайси юридик ва жисмоний шахсларнинг манфаатларига дахл килиниши мумкин булса, уша юридик ва жисмоний шахсларнинг хукуклари масалалари юзасидан давлат органлари томонидан карорлар кабул килиниши учун асос булади.
7-модда. Идоравий курилиш нормалари
Шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш чогида идоравий курилиш нормаларидан фойдаланилиши мумкин.
Вазирликлар, давлат кумиталари ва идоралар бир вазирлик, давлат кумитаси ва идора доирасида кулланилиши мумкин булган идоравий курилиш нормаларини уз ваколатлари доирасида ишлаб чикиши, тасдиклаши, кайта куриб чикиши ёки бекор килиши мумкин.
Идоравий курилиш нормалари шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидаларига зид булмаслиги керак.
Идоравий курилиш нормалари тасдикланишидан олдин шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органи билан келишиб олинади.
8-модда. Юридик ва жисмоний шахсларнинг, жамият ва давлатнинг шахарсозлик сохасидаги манфаатлари
Юридик ва жисмоний шахсларнинг шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш билан боглик манфаатлари уларнинг шахарсозлик сохасидаги манфаатлари жумласига киради.
Юридик ва жисмоний шахсларнинг шахарсозлик фаолияти, агар бундай фаолият чегарадош ер участкалари, реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) хамда бошка кучмас мулк объектлари мулкдорларининг, эгаларининг хамда улардан фойдаланувчиларнинг хукуклари ва конуний манфаатлари амалга оширилишига монелик килса, чекланиши керак.
Фукароларнинг кулай хаёт фаолияти мухитига булган хукуки, хужалик ва бошка фаолиятнинг атроф-мухитга зарарли таъсир курсатишига йул куймаслик, экологик вазиятни яхшилаш, ахоли пунктларининг хамда уларга туташ худудларнинг мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларини ривожлантириш, маданий мерос объектларини саклаш, шунингдек шахарсозлик фаолиятининг очиклиги ва шаффофлиги жамиятнинг шахарсозлик сохасидаги манфаатларидир.
Ахоли пунктларини ва ахоли пунктлариаро худудларни баркарор ривожлантириш учун шарт-шароитларни таъминлаш, мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмалар тизимларининг ишлаб туриши, табиий ресурсларни ва маданий мерос объектларини саклаш, шунингдек манфаатлар тукнашувига йул куймаслик давлатнинг шахарсозлик сохасидаги манфаатларидир.
Юридик ва жисмоний шахсларнинг, жамият ва давлатнинг шахарсозлик сохасидаги манфаатлари шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари, шахарсозлик нормалари хамда коидалари, шахарсозлик хужжатлари талабларига риоя этиш, шунингдек уларга риоя этилиши устидан давлат ва жамоатчилик назоратини амалга ошириш оркали таъминланади.
Агар шахарсозлик фаолияти юридик ва жисмоний шахслар, жамият ва давлат манфаатларига зид булса, бундай фаолият тугатилиши керак.
9-модда. Фукароларининг кулай хаёт фаолияти мухитига булган хукуки
Хар бир фукаро кулай хаёт фаолияти мухитига булган хукукка эга.
Шахарсозлик фаолиятини амалга оширишда фукароларнинг кулай хаёт фаолияти мухитига булган хукуки:
шахарсозлик фаолиятини давлат томонидан тартибга солиш;
худудларни ва ахоли пунктларини ривожлантиришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш;
фукароларнинг шахарсозлик фаолиятини амалга оширишда иштирок этиши;
курилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларини сертификатлаштириш;
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидаларига риоя этилиши устидан давлат ва жамоатчилик назорати;
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари бузилганлиги натижасида фукароларга етказилган хамда уларнинг хаёт фаолияти мухити ёмонлашишига сабаб булган зарарларни компенсация килиш, шунингдек фукароларнинг хаёти, соглиги ва мол-мулкига етказилган зарарнинг урнини коплаш оркали таъминланади.
10-модда. Шахарсозлик фаолиятига доир асосий талаблар
Шахарсозлик фаолиятига доир асосий талаблар куйидагилардан иборат:
шахарсозлик фаолияти субъектлари томонидан шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидаларига риоя этилиши;
худудлар ва ахоли пунктларини табиий хамда техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсиридан химоя килиш;
атроф-мухитни мухофаза килиш, экологик хавфсизлик талабларига, ёнгинга карши хамда санитария коидаларига, нормаларига ва гигиена нормативларига риоя этиш;
сувни мухофаза килиш зоналари, мухандислик ва транспорт инфратузилмаси объектларининг мухофаза зоналари талабларига риоя этиш;
маданий мерос объектларини ва мухофаза этиладиган табиий худудларни саклаш талабларига риоя этиш;
ахоли пунктларини ахоли пунктларининг тегишли тури учун шахарсозлик нормалари ва коидаларида белгиланган ахолига хизмат курсатиш даражасидан кам булмаган мухандислик, транспортга оид хамда ижтимоий инфратузилмалар объектлари, рекреация ва согломлаштириш максадларига мулжалланган объектлар, шунингдек худудларни ободонлаштириш объектлари билан таъминлаш;
ногиронлиги булган шахсларнинг ижтимоий инфратузилма объектларидан (турар жойлар, жамоат ва ишлаб чикариш бинолари, иморатлари ва иншоотлари, согликни саклаш, маданият, спорт объектлари ва бошка объектлардан) монеликсиз фойдаланиши учун шарт-шароитлар яратиш;
шахарсозлик фаолияти сохасидаги карорларнинг мухокамаси ва кабул килинишида фукароларнинг узини узи бошкариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари, оммавий ахборот воситалари ва фукаролар иштирок этиши учун шарт-шароитларни таъминлаш.
11-модда. Юридик ва жисмоний шахсларнинг шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш чогидаги мажбуриятлари
Шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш чогида юридик ва жисмоний шахслар:
ахолининг кулай хаёт фаолияти мухитини асраши;
шахарсозлик хужжатларига, ахоли пунктларини ва худудларни куриш коидаларига риоя этилишини таъминлаши;
атроф-мухитни мухофаза килиш, экологик хавфсизлик талабларига, ёнгинга карши хамда санитария коидаларига, нормаларига ва гигиена нормативларига риоя этиши;
атроф-мухитга, маданий мерос объектларига, шахар, кишлок ландшафтларига, мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмалар объектларига, худудларни ободонлаштириш объектларига зарарли таъсир этадиган, учинчи шахсларнинг конуний манфаатларига дахл этадиган хамда чегарадош ер участкалари, реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) хамда бошка кучмас мулк объектлари мулкдорларининг, эгаларининг ёки улардан фойдаланувчиларнинг хукуклари амалга оширилишига монелик киладиган хатти-харакатлар содир этмаслиги;
ер участкаларидан ва бошка кучмас мулк объектларидан шахарсозлик регламентларига риоя этган холда фойдаланиши;
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидаларига риоя этилиши устидан назоратни амалга оширувчи давлат органларининг курсатмаларини бажариши;
давлат шахарсозлик кадастри юритилишини ва шахарсозлик фаолияти объектларининг мониторингини амалга оширувчи шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органига хамда объектларни техник инвентаризациядан утказувчи ташкилотларга узларига тегишли объектлардаги узгаришлар хакида ишончли маълумотлар такдим этиши;
шахарсозлик хужжатлари материалларини, шу жумладан комплекс мухандислик кидирувлари материалларини (бундан мавсумий ишлар учун вактинчалик ва хужалик-маиший иморатлари, уч юз куб метрдан ошмайдиган алохида турган объектларга доир шахарсозлик хужжатлари мустасно) шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органининг тегишли худудий булинмаларига такдим этиши шарт.
Шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш чогида юридик ва жисмоний шахсларнинг зиммасида конун хужжатларига мувофик бошка мажбуриятлар хам булиши мумкин.
12-модда. Ахоли пунктларининг турлари
Ахоли пунктлари шахарларга, шахарчаларга, кишлоклар ва овулларга булинади.
Ахолининг сонига караб шахарлар куйидагиларга булинади:
энг йирик — ахолисининг сони бир миллиондан ортик кишидан иборат;
йирик — ахолисининг сони икки юз эллик мингдан бир миллионгача кишидан иборат;
катта — ахолисининг сони юз мингдан икки юз эллик минггача кишидан иборат;
уртача — ахолисининг сони эллик мингдан юз минггача кишидан иборат;
кичик — ахолисининг сони эллик минггача кишидан иборат булган шахарлар.
Ахолининг сонига караб шахарчалар куйидагиларга булинади:
катта — ахолисининг сони йигирма мингдан ортик кишидан иборат;
уртача — ахолисининг сони ун мингдан йигирма минггача кишидан иборат;
кичик — ахолисининг сони ун минггача кишидан иборат булган шахарчалар.
Ахолининг сонига караб кишлоклар ва овуллар куйидагиларга булинади:
йирик — ахолисининг сони беш мингдан ортик кишидан иборат;
катта — ахолисининг сони уч мингдан беш минггача кишидан иборат;
уртача — ахолисининг сони бир мингдан уч минггача кишидан иборат;
кичик — ахолисининг сони бир минггача кишидан иборат булган кишлоклар ва овуллар.
Вактинчалик ахамиятга молик ва ахоли таркиби доимий булмаган хамда иктисодиёт тегишли тармогининг хизмат максадидаги объектлари булган бинолар ва иншоотларнинг гурухлари (вахта усулида ишловчи нефтчилар, газчилар, изланувчиларнинг шахарчалари хамда уйлари), шунингдек якка уйлар (темир йул назоратчиларининг, урмончиларнинг уйлари, дала шийпонлари ва бошкалар) ушбу бинолар ва иншоотлар маъмурий, ишлаб чикариш ёки худудий муносабатларда шахарсозлик фаолиятининг кайси тегишли субъектлари билан боглик булса, уша субъектлар тасарруфида булади.
Ахоли пунктининг турига караб шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларида шахарсозлик хужжатларининг таркиби, уларни ишлаб чикиш ва тасдиклаш тартиби белгиланади.
Янги ахоли пунктларини жойлаштириш хамда мавжудларини ривожлантириш худудларни ижтимоий-иктисодий ва инвестициявий ривожлантиришнинг узок муддатли прогнозларига, Узбекистон Республикаси худудида ахолини жойлаштиришнинг бош тархига, худудларни режалаштириш тархларига хамда туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихаларига, ахоли пунктлари худудларини ривожлантириш ва куришга оид шахарсозлик хужжатларига мувофик амалга оширилади.
Ахоли пунктларини ташкил этиш хамда кайта ташкил этиш, уларнинг макоми ва чегараларини узгартириш тасдикланган шахарсозлик хужжатлари асосида амалга оширилади.
Ахоли пунктлари чегараларидаги ерлар ахоли пунктларининг тасдикланган бош режаларига, шахарсозлик ва ер тугрисидаги конун хужжатларига мувофик улардан фойдаланишнинг тартибга солинишини амалга оширувчи махаллий давлат хокимияти органлари тасарруфида булади.
Ахоли пунктларининг ерларидан фойдаланиш шартлари ва тартибига доир шахарсозлик талаблари шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари билан белгиланади.
2-боб. Шахарсозлик фаолияти объектлари ва субъектлари
13-модда. Шахарсозлик фаолияти объектлари
Узбекистон Республикасининг худуди ва худудининг кисмлари, ахоли пунктларининг худудлари ва худудларининг кисмлари, ахолини жойлаштиришнинг умумдавлат хамда худудий тизимлари, ер участкалари, бинолар ва иншоотлар, худудий-ишлаб чикариш, шахарсозлик хамда ландшафт мажмуалари, рекреация ва ишлаб чикариш зоналари, маданий мерос объектлари хамда уларнинг мухофаза зоналари, ахоли пунктлари чегараларидаги ва ахоли пунктлариаро худудлардаги акваториялар, мухандислик ва транспорт коммуникациялари, реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) шахарсозлик фаолияти объектларидир.
Шахарсозлик фаолияти объектлари учун шахарсозлик хужжатлари ишлаб чикилади.
14-модда. Шахарсозлик фаолияти субъектлари
Давлат органлари, фукароларнинг узини узи бошкариш органлари, юридик ва жисмоний шахслар, шу жумладан чет эллик юридик ва жисмоний шахслар шахарсозлик фаолияти субъектларидир.
Шахарсозлик фаолияти субъектлари:
шахарсозлик фаолияти сохасидаги буюртмачилар;
шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикувчилар;
объектларни куриш буйича пудратчилар;
шахарсозлик фаолияти объектларидан фойдаланувчилар сифатида иш юритиши мумкин.
Шахарсозлик фаолияти субъектлари тегишли давлат органларидан ахоли пунктларини, уларнинг тизимларини ва худудларини кутилаётган режалаштириш, куриш хамда реконструкция килиш билан боглик булган, узининг шахарсозлик фаолиятига таъсир эта оладиган карорлар тайёрланиши ва кабул килиниши хакида ахборот олиш хукукига эга.
Шахарсозлик фаолияти субъектлари конун хужжатларига мувофик узига мулк килиб, эгалик килишга ва фойдаланишга берилган ер участкаларидан белгиланган максадда фойдаланиши, шунингдек маданий мерос объектларига, табиий хамда сунъий ландшафтларга зарар етказмаслиги, ахолининг хаёт фаолияти мухити ёмонлашишига, шахарсозлик фаолияти бошка субъектларининг хукуклари ва конуний манфаатлари камситилишига олиб келадиган хатти-харакатларга йул куймаслиги шарт.
15-модда. Шахарсозлик фаолияти сохасидаги буюртмачилар
Куйидагилар шахарсозлик фаолияти сохасидаги буюртмачилар булиши мумкин:
давлат органлари, фукароларнинг узини узи бошкариш органлари, шунингдек юридик ва жисмоний шахслар;
давлат-хусусий шериклик асосида фаолиятини амалга оширувчи юридик ва жисмоний шахслар.
Буюртмачилар:
шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикувчини танлаш хамда у билан бу хужжатларни ишлаб чикишга доир шартномани тузиш;
объектларни куриш буйича пудратчини танлаш ва у билан пудрат шартномасини тузиш хукукига эга.
Буюртмачилар:
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидаларига риоя этиши;
шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш учун топширикларни тайёрлаши ва тасдиклаши;
шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикувчиларга лойихалаштиришга доир бирламчи-рухсат берувчи хужжатларни, шу жумладан архитектура-режалаш топширигини, топографик материалларни, мухандислик-геологик кидирувларнинг ва таянч курилиш конструкцияларининг техник холатини текширувдан утказиш материалларини, нуксонларга оид далолатномаларни такдим этиши;
шахарсозлик хужжатларининг экспертизадан утказилишини таъминлаши;
лойихалаштириш жараёни устидан текширувни ва курилиш сифати устидан техник назоратни амалга ошириши, курилиш жараёнида камчиликлар ва нуксонлар аникланган такдирда, уларни бартараф этиш юзасидан чоралар куриши;
шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикувчи билан тузилган шартнома асосида шахарсозлик хужжатларини амалга ошириш буйича муаллифлик назорати амалга оширилишини таъминлаши;
худудий инспекциялар томонидан курилиши тугалланган объектни эксплуатация килиш учун рухсатнома берилганидан кейин фойдаланишнинг кафолат муддати давомида аникланган камчиликлар бартараф этилишини ташкил килиши шарт.
Буюртмачиларга, бундан асосий фаолият тури сифатида курилиш-монтаж ишларини олиб борувчи ташкилотлар мустасно, пудратчи билан курилиш пудрати шартномасини тузмасдан мустакил равишда (хужалик усулида) баландлиги ер юзасидан 12 метрдан ва (ёки) умумий майдони 500 квадрат метрдан ортик, икки каватдан юкори (цоколни хисобга олмаган холда) булган объектларни куриш, реконструкция килиш ва капитал таъмирлаш такикланади.
Буюртмачилар конун хужжатларига мувофик бошка хукукларга хам эга булиши ва уларнинг зиммасида бошка мажбуриятлар хам булиши мумкин.
16-модда. Шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикувчилар
Тегишли лицензияга эга булган юридик шахслар, шунингдек шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш буйича фаолиятни бошлаш тугрисида ваколатли органни хабардор килиш асосида фаолият юритадиган юридик шахслар шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикувчилар (бундан буён матнда ишлаб чикувчилар деб юритилади) булиши мумкин.
Ишлаб чикувчилар:
ишлаб чикиладиган шахарсозлик хужжатларининг таркиби ва хажмини конун хужжатларига мувофик белгилаш;
шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикишга доир танловларда иштирок этиш;
шахарсозлик хужжатларини амалга ошириш буйича муаллифлик назоратини олиб бориш;
курилиш, монтаж ишлари ва махсус ишлар тасдикланган шахарсозлик хужжатлари хамда норматив талаблардан фукароларнинг хаёти ва соглигига тахдид соладиган, маданий мерос объектларининг шикастланиши хамда йук килиниши хавфини тугдирадиган, шунингдек юридик ва жисмоний шахсларнинг, жамият ва давлатнинг манфаатларига зиён келтирадиган тарздаги четга чикишлар билан бажарилган такдирда, курилиш, монтаж ишларини ва махсус ишларни тухтатиб туриш ёки тугатиш хакида таклифлар киритиш;
зарур холларда, шахарсозлик хужжатларига узгартиришлар киритиш хукукига эга.
Ишлаб чикувчилар:
шахарсозлик хужжатларининг конун хужжатларига мувофик ишлаб чикилишини таъминлаши;
узлари ишлаб чиккан шахарсозлик хужжатларини барча манфаатдор органлар ва ташкилотлар билан келишиб олиши шарт.
Ишлаб чикувчилар конун хужжатларига мувофик бошка хукукларга хам эга булиши ва уларнинг зиммасида бошка мажбуриятлар хам булиши мумкин.
17-модда. Объектларни куриш буйича пудратчилар
Тегишли лицензияга эга булган юридик шахслар шунингдек жисмоний шахслар объектларни куриш буйича пудратчилар (бундан буён матнда пудратчилар деб юритилади) булиши мумкин.
Жисмоний шахслар пудратчилар сифатида:
икки каватдан юкори булмаган (цоколни хисобга олмаган холда), баландлиги ер юзасидан 12 метрдан ва (ёки) умумий майдони 500 квадрат метрдан ортик булмаган якка тартибдаги уй-жойларни куриш;
мавсумий ишлар ва яйлов чорвачилиги учун вактинчалик иморатларни, хужалик-маиший биноларини куриш;
якка тартибдаги томорка ер участкалари худудида, шунингдек жамоа богдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигини юритиш учун ажратилган ер участкаларида хужалик-маиший иморатларини куриш;
томорка ер участкаларида ва мавжуд мухандислик тармокларини узгартириш талаб этилмайдиган жамоа богдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигини юритиш учун ажратилган ер участкаларини ободонлаштириш;
умумий майдони 500 квадрат метрдан ортик булмаган, йигма-кисмларга ажраладиган конструкциялардан куриладиган савдо объектлари, умумий овкатланиш ва маиший хизмат курсатиш объектлари учун бир каватли бино ва иншоотларни куриш;
иккитадан куп булмаган автомашинага мулжалланган бокслардан иборат гаражларни куриш;
кичик архитектура шаклларини куриш ва худудларни ураш;
очик спорт майдончалари, йулаклар куриш, бино ва иншоотлар атрофига тош ёткизиш;
реклама ва ахборот объектларини (конструкцияларини) куриш;
мулкдорларнинг шахсий фойдаланиши учун мулжалланган техник жихатдан мураккаб булмаган иморатларни куриш буйича ишларни амалга ошириши мумкин.
Пудратчилар:
бинолар, иншоотлар ва бошка объектларнинг янги конструктив ечимларини ишлаб чикишда иштирок этиш;
ишлаб чикувчи, шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органининг тегишли худудий булинмаси ва буюртмачи билан келишган холда шахарсозлик хужжатларига биноларнинг, иншоотларнинг ва бошка объектларнинг архитектура-бадиий киёфасини хамда конструктив ечимини ёмонлаштирмаган тарзда техник-иктисодий курсаткичларни яхшилайдиган узгартиришлар киритиш;
ишлаб чикувчидан зарур техник маслахатлар олиш хукукига эга.
Пудратчилар:
курилишни тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофик амалга ошириши;
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидаларига, шахарсозлик хужжатларида кабул килинган ечимларга риоя этиши;
буюртмачининг техник назоратига оид, ишлаб чикувчининг муаллифлик назоратига оид конуний талабларини хамда Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлиги хузуридаги курилиш сохасидаги назорат буйича худудий инспекцияларнинг конуний талабларини бажариши;
ишлаб чикариш жараёнида иштирок этувчи барча ходимларни мехнатни мухофаза килиш, техника хавфсизлиги анжомлари, жамоавий ва якка тартибдаги химоя воситалари билан таъминлаши;
буюртмачига курилиши тугалланган объектда бажарилган ишларнинг тасдикланган шахарсозлик хужжатлари хамда шахарсозлик нормалари ва коидалари талабларига мувофиклиги тугрисидаги декларацияни (бундан буён матнда мувофиклик декларацияси деб юритилади) такдим этиши шарт.
Пудратчилар курилишнинг пировард натижалари ва пудрат шартномасида белгиланган мажбуриятларга мувофик шартнома нархига риоя этилиши учун жавобгар булади.
Пудратчилар конун хужжатларига мувофик бошка хукукларга хам эга булиши ва уларнинг зиммасида бошка мажбуриятлар хам булиши мумкин.
3-боб. Давлат органларининг шахарсозлик фаолияти сохасидаги ваколатлари
18-модда. Шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви
Шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкарувини Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси, шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органи ва махаллий ижро этувчи хокимият органлари амалга оширади.
Шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органининг уз ваколатлари доирасида кабул килинган карорлари барча вазирликлар, давлат кумиталари, идоралар хамда давлат бошкарувининг бошка органлари, махаллий ижро этувчи хокимият органлари, шунингдек юридик ва жисмоний шахслар учун мажбурийдир.
19-модда. Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг шахарсозлик фаолияти сохасидаги ваколатлари
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси:
шахарсозлик фаолияти сохасида ягона давлат сиёсати амалга оширилишини таъминлайди;
шахарсозлик сохасида комплекс давлат дастурларини ишлаб чикади ва тасдиклайди хамда уларнинг амалга оширилишига кумаклашади;
шахарсозлик фаолияти сохасида уз ваколатлари доирасида норматив-хукукий хужжатлар кабул килади;
Узбекистон Республикаси худудида ахолини жойлаштириш бош тархини хамда Узбекистон Республикаси, Коракалпогистон Республикаси ва вилоятлар худудларини режалаштириш тархларини, умумдавлат ахамиятига молик алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларининг шахарсозлик хужжатларини, шунингдек Узбекистон Республикаси худудини ривожлантиришнинг тармок тархларини хамда мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш лойихаларини тасдиклайди;
Тошкент ва Нукус шахарларининг, шунингдек республика ва вилоят буйсунувидаги шахарларнинг бош режаларини тасдиклайди;
шахарлар шахар атрофи зоналарининг чегараларини тасдиклайди;
умумдавлат ахамиятига молик алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларининг чегараларини хамда тегишли объектлар худудларида шахарсозлик фаолиятини тартибга солиш тартиботини белгилайди;
давлат шахарсозлик кадастрини хамда шахарсозлик фаолияти объектларининг мониторингини юритиш тартибини белгилайди;
умумдавлат ахамиятига молик объектларнинг шахарсозлик хужжатлари ишлаб чикилишини, шахарсозлик фаолияти сохасидаги илмий-тадкикот ишларини, шунингдек шахарсозлик нормалари ва коидалари ишлаб чикилишини молиялаштириш тартибини белгилайди;
шахарсозлик фаолияти сохасидаги айрим фаолият турларини лицензиялаш ва шахарсозлик хужжатларини экспертизадан утказадиган юридик шахсларни аккредитация килиш тартибини белгилайди;
шахарсозлик хужжатларининг экспертизасини ташкил этиш хамда утказиш тартибини белгилайди;
шахарсозлик фаолияти сохасида давлат харидларини ташкил этиш хамда утказиш тартибини белгилайди;
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига риоя этилиши устидан давлат назоратини амалга ошириш тартибини белгилайди;
шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органларининг ташкилий тузилмасини белгилайди;
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги Республика архитектура-шахарсозлик кенгаши фаолиятини мувофиклаштиради ва ташкил этади.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
20-модда. Шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органи
Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлиги шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органидир (бундан буён матнда махсус ваколатли давлат органи деб юритилади).
Махсус ваколатли давлат органи:
шахарсозлик фаолияти сохасида ягона давлат сиёсатини амалга оширади;
Узбекистон Республикаси худудида ахолини жойлаштириш бош тархи ишлаб чикилишини, Коракалпогистон Республикаси, вилоятлар (вилоятлар гурухлари) худудларини режалаштириш тархларини ва умумдавлат ахамиятига молик алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларининг шахарсозлик хужжатлари ишлаб чикилиши, шунингдек шахарсозлик фаолияти сохасидаги илмий-тадкикот ишлари ташкил этилишини таъминлайди;
шахарларнинг, шахарчаларнинг бош режаларини, бундан тасдикланиши Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг ваколатлари жумласига киритилган шахарларнинг бош режалари мустасно, хамда Тошкент шахрининг марказий кисмларини, вилоятларнинг маъмурий марказларини, шунингдек маданий мерос объектларига эга булган шахарларни батафсил режалаштириш лойихаларини тасдиклайди;
умумдавлат ахамиятига молик алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектлари учун чегараларни белгилаш хакида Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасига таклифлар киритади;
шахарсозлик сохасидаги норматив-хукукий хужжатларни, шахарсозлик нормалари ва коидаларини ишлаб чикади хамда тасдиклайди;
вазирликлар, давлат кумиталари ва идоралар томонидан такдим этилган идоравий курилиш нормаларини келишиб олади;
шахарсозлик, архитектура, лойихалаштириш ва курилиш сохасида малакали кадрларни тайёрлашга, ихтисослашган давлат таълим муассасаларида хамда нодавлат таълим ташкилотларида таълим-тарбия жараёнининг даражаси ва сифатини оширишга, курилиш сохасида, шу жумладан хориждаги етакчи илмий-тадкикот муассасаларида лойихачиларни хамда мутахассисларни кайта тайёрлашга ва уларнинг малакасини оширишга кумаклашади;
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидаларига, давлат стандартларига, курилиш ишлари технологияларига, курилиш материаллари ва буюмлари сифатига риоя этилиши устидан давлат назоратини амалга оширади;
шахарсозлик хужжатларини экспертизадан утказиш буйича ягона сиёсатни амалга оширади ва экспертиза хулосаларининг ягона реестрини юритади;
курилишда стандартлаштириш ишларини амалга оширади;
давлат шахарсозлик кадастри ва шахарсозлик фаолияти объектларининг мониторинги юритилишини амалга оширади;
ахоли пунктларининг бош режалари ишлаб чикилишини ташкил этади;
шахарсозлик хужжатларининг амалга оширилиши юзасидан мониторинг олиб бориш тартибини белгилайди;
шахарсозлик фаолиятининг айрим турларини амалга ошириш учун лицензиялар беради;
шахарсозлик хужжатларининг экспертизасини амалга оширувчи юридик шахсларни аккредитациядан утказади;
конун хужжатларига мувофик малакаси булиши мажбурий булган, лойихалаштириш ва курилиш сохасидаги мутахассисларни сертификатлаштирадиган юридик шахсларни аккредитациядан утказади;
шахарсозлик фаолияти сохасида кабул килинаётган карорлар тугрисида ахолини мунтазам равишда хабардор килади;
уз ваколатлари жумласига киритилган масалалар юзасидан шахарсозлик фаолияти субъектлари уртасидаги келишмовчиликларни куриб чикади;
шахарсозлик фаолияти объектларини руйхатга олади;
техник назоратни амалга ошириш буйича буюртмачининг ва муаллифлик назоратини амалга ошириш буйича ишлаб чикувчининг ишларини текширади, шунингдек техник ва муаллифлик назорати сифатсиз амалга оширилган такдирда, уларга нисбатан жавобгарлик чораларини куллаш тугрисида ваколатли органларга таклифлар киритади;
шахарсозлик сохасидаги норматив хужжатлар бузилганлиги аникланган такдирда, курилиш материаллари ва буюмларининг ишлаб чикарилиши, реализация килиниши хамда кулланилишини, шахарсозлик нормалари ва коидалари хамда тасдикланган лойиха ечимлари талаблари чидамлилик ва пухталик хусусиятлари пасайишига сабаб булган даражада бузилганда, шунингдек бинолар ва иншоотларнинг авария хавфи булган, объектлар узбошимчалик билан курилган такдирда курилиш-монтаж ишларини давом эттиришни тухтатиб туради. Курилиш материаллари ва буюмларини ишлаб чикаришни, реализация килишни хамда куллашни, курилиш-монтаж ишларини давом эттиришни тадбиркорлик субъектининг фаолиятини тухтатиб туришга олиб келадиган тарзда тухтатиб туриш суд тартибида амалга оширилади, бундан фавкулодда вазиятлар, эпидемиялар хамда ахолининг хаёти ва соглиги учун бошка реал тахдид юзага келишининг олдини олиш билан боглик холда фаолиятни ун иш кунидан куп булмаган муддатга тухтатиб туриш холлари мустасно;
шахарсозлик фаолияти сохасидаги хукукбузарликлар тугрисидаги маъмурий ишларни куриб чикади ва жарима тарзидаги маъмурий жазо беради;
курилиши тугалланган объектларни фойдаланишга кабул килиб олиш буйича комиссиялар ишида иштирок этади.
Махсус ваколатли давлат органи конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
21-модда. Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органларининг шахарсозлик фаолияти сохасидаги ваколатлари
Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органлари уз ваколатлари доирасида:
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига риоя этилиши устидан давлат назоратини амалга оширади, шунингдек шахарсозлик фаолияти объектларининг бут сакланишини таъминлайди;
шахарлар худудларининг ижтимоий-иктисодий ривожланиш курсаткичлари ва истикболдаги урбанизация жараёнлари асосида ахолини окилона жойлаштириш, мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш масалаларини хал килади;
махаллий ахамиятга молик объектларни куришга доир шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш буйича буюртмачи вазифаларини бажаради ва бу объектларнинг молиялаштирилишини таъминлайди;
шахарсозлик фаолияти объектларини куриш тугрисида карорлар кабул килади;
уз худудидаги шахарсозлик фаолиятини, агар бу фаолият шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари талабларига мос келмаса, чеклайди, тухтатиб туради ёки такиклайди. Тадбиркорлик субъектларининг шахарсозлик фаолиятини чеклаш, тухтатиб туриш ва такиклаш суд тартибида амалга оширилади, бундан фавкулодда вазиятлар, эпидемиялар хамда ахолининг хаёти ва соглиги учун бошка реал тахдид юзага келишининг олдини олиш билан боглик холда фаолиятни ун иш кунидан куп булмаган муддатга чеклаш, тухтатиб туриш холлари мустасно;
реклама ва ахборот объектларини (конструкцияларини) жойлаштириш масалаларига доир шахарсозлик фаолиятини назорат килади хамда режалаштиради, шу жумладан реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) курилиши учун ажратиладиган ер участкалари руйхатини шакллантиради, уларни паспортлаштиришни амалга оширади;
ахоли пунктларининг бош режаларини ишлаб чикишни ташкил этади ва уларнинг жамоатчилик мухокамасини таъминлайди;
кишлок ахоли пунктларининг бош режаларини, ахоли пунктлари худудларининг кисмларини батафсил режалаштириш лойихаларини (бундан буён матнда батафсил режалаштириш лойихаси деб юритилади) хамда мавзеларни, кичик дахаларни ва ахоли пунктлари режалаштирилган тузилмасининг элементларини куриш лойихаларини (бундан буён матнда куриш лойихаси деб юритилади) тасдиклаш учун тегишли хокимият вакиллик органларига киритади;
вилоятлар худудларини режалаштириш тархлари, мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш, шунингдек ободонлаштириш тархлари ва лойихалари ишлаб чикилиши хамда амалга оширилишини ташкил этади;
туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихаларини тасдиклаш учун тегишли вакиллик органларига киритади;
махаллий ахамиятга молик алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларининг чегараларини хамда тегишли объектлар худудларида шахарсозлик фаолиятини тартибга солиш тартиботини белгилайди;
ахоли пунктларини куриш коидалари лойихаларини тасдиклаш учун тегишли хокимият вакиллик органларига киритади;
ахоли пунктлари шахарсозлик хужжатларининг, шахарсозлик фаолияти сохасидаги илмий тадкикотларнинг ишлаб чикилиши ва молиялаштирилишини, давлат шахарсозлик кадастри, шахарсозлик фаолияти объектларининг мониторинги юритилишини, комплекс мухандислик кидирувлари утказилишини, ахоли пунктларини микросейсмик худудлаштириш хариталари тузилишини, шахарсозлик хужжатлари амалга оширилиши юзасидан мониторинг олиб борилишини ва бу хужжатларнинг экспертизадан утказилишини таъминлайди;
шахарсозлик фаолияти сохасида кабул килинаётган карорлар тугрисида ахолини мунтазам равишда хабардор килади;
узбошимчалик билан курилган иморатларнинг конун хужжатларида белгиланган тартибда бузиб ташланишини ташкил этади.
Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органлари конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
22-модда. Туманлар (шахарлар) ижро этувчи хокимият органларининг шахарсозлик фаолияти сохасидаги ваколатлари
Туманлар (шахарлар) ижро этувчи хокимият органлари:
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига риоя этилиши устидан назоратни амалга оширади, шунингдек шахарсозлик фаолияти объектларининг бут сакланишини таъминлайди;
шахарлар худудларининг ижтимоий-иктисодий ривожланиш курсаткичлари ва истикболдаги урбанизация жараёнлари асосида ахолини окилона жойлаштириш, мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш масалаларини хал килади;
махаллий ахамиятга молик объектларни куришга доир шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш буйича буюртмачи вазифаларини бажаради ва бу объектларнинг молиялаштирилишини таъминлайди;
уз худудидаги шахарсозлик фаолиятини, агар бу фаолият шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари талабларига мос келмаса, чеклайди, тухтатиб туради ёки такиклайди. Тадбиркорлик субъектларининг шахарсозлик фаолиятини чеклаш, тухтатиб туриш ва такиклаш суд тартибида амалга оширилади, бундан фавкулодда вазиятлар, эпидемиялар хамда ахолининг хаёти ва соглиги учун бошка реал тахдид юзага келишининг олдини олиш билан боглик холда фаолиятни ун иш кунидан куп булмаган муддатга чеклаш, тухтатиб туриш холлари мустасно;
узбошимчалик билан курилган иморатларни бузиб ташлаш тугрисида судга даъво аризаси билан мурожаат килади;
туманларни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихаларини, ахоли пунктларининг бош режаларини, батафсил режалаштириш лойихаларини, куриш лойихаларини ишлаб чикишда иштирок этади хамда уларнинг амалга оширилишини ташкил этади;
ахоли пунктларини куриш коидалари лойихаларини тасдиклаш учун тегишли хокимият вакиллик органларига киритади;
шахарсозлик фаолияти объектларининг курилиши тугрисида карорлар кабул килади;
реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) масалаларига доир шахарсозлик фаолиятини назорат килади хамда режалаштиради, шу жумладан реклама ва ахборот объектлари (конструкциялари) курилиши учун ажратиладиган ер участкалари руйхатини шакллантиради, уларни паспортлаштиришни амалга оширади;
шахарсозлик фаолияти объектларининг техник холати инвентаризациядан утказилишини ташкил этади;
шахарсозлик фаолияти сохасида кабул килинаётган карорлар тугрисида оммавий ахборот воситалари ва Интернет тармогидаги узининг расмий веб-сайтлари оркали ахолини мунтазам равишда хабардор килади.
Ушбу модда биринчи кисмининг саккизинчи хатбошиси коидалари шахарлар таркибига кирувчи туманларнинг вакиллик хокимияти органларига нисбатан татбик этилмайди.
Туманлар (шахарлар) вакиллик хокимияти органлари конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
4-боб. Шахарсозлик хужжатлари экспертизаси
23-модда. Шахарсозлик хужжатлари экспертизасини утказиш
Шахарсозлик хужжатлари экспертизаси махсус ваколатли давлат органининг ихтисослаштирилган таркибий булинмалари, бунга ваколатли булган вазирликлар, давлат кумиталари ва идораларининг ихтисослаштирилган таркибий булинмалари, эксперт комиссиялари ва эксперт гурухлари, шунингдек аккредитация килинган юридик шахслар (бундан буён матнда эксперт ташкилотлари деб юритилади) томонидан утказилади.
Алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларининг шахарсозлик хужжатлари экспертизаси махсус ваколатли давлат органининг ихтисослаштирилган таркибий булинмалари томонидан утказилади.
Шахарсозлик хужжатлари шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари талабларига, шу жумладан шахарсозлик, ёнгинга карши хамда экологик нормалар ва коидаларга, шунингдек санитария коидалари ва нормаларига, гигиена нормативларига мувофиклиги юзасидан экспертизадан утказилиши лозим.
Шахарсозлик фаолияти объектларини куриш учун шахарсозлик хужжатлари зилзилага бардошлилик ва ёнгин хавфсизлиги юзасидан мажбурий экспертизадан утказилиши лозим.
Тугридан-тугри инвестициялар, шу жумладан чет эл инвестициялари хисобидан амалга ошириладиган объектлар буйича шахарсозлик хужжатларининг смета кисмини экспертизадан утказиш талаб этилмайди.
Куйидаги объектларнинг шахарсозлик хужжатлари экспертизаси мажбурий эмас:
мавсумий ишлар учун вактинчалик ва маиший бинолар;
уч юз куб метрдан ортик булмаган алохида курилаётган кичик хажмдаги объектлар;
икки каватдан юкори булмаган (цоколни хисобга олмаган холда), баландлиги ер юзасидан 12 метрдан ва (ёки) умумий майдони 500 квадрат метрдан ортик булмаган якка тартибдаги уй-жойлар;
I хавф-хатар тоифасига кирадиган объектлар;
биноларни, иншоотларни ва бошка объектлар жорий таъмирланганда.
Лойиха ечимларига узгартиришлар киритилган такдирда, шу жумладан курилаётган ёки мавжуд объектларнинг конструкцияси узгарганда (каватлар сони узгарганда, ёнма-ён курилганда, устига кават курилганда) шахарсозлик хужжатлари киритилаётган узгартиришлар кисмида кайта экспертизадан утказилади.
Илгари экспертизанинг ижобий хулосалари берилган якка тартибдаги ва намунавий лойихалар такроран кулланилганда экспертиза ушбу лойихаларни аник бир жойга ва шартларга боглаш кисмида амалга оширилади.
Буюртмачи зиммасига шахарсозлик хужжатларининг тулик тупламини экспертизадан утказиш учун такдим этиш ва уларнинг ишончлилигини таъминлаш мажбурияти юкланади.
Шахарсозлик хужжатларининг экспертизаси буюртмачилар ва эксперт ташкилотлари томонидан тузиладиган шартномалар асосида амалга оширилади, бунда харажатлар куриб чикилаётган лойихани ишлаб чикиш кийматига киритилади.
Экспертизанинг ижобий хулосалари (бундан давлат сирлари ёки конун билан мухофаза килинадиган бошка сирларни уз ичига олган шахарсозлик хужжатларига доир хулосалар мустасно) улар экспертиза хулосаларининг ягона реестрига киритилган такдирдагина хакикий деб тан олинади.
Экспертизанинг ижобий хулосалари шахарсозлик хужжатларини келишиб олиш, тасдиклаш ва келгусида амалга ошириш учун асос булади.
Шахарсозлик хужжатларини экспертизадан утказиш тартиби ва муддатлари Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан белгиланади.
24-модда. Эксперт ташкилотларининг ваколатлари
Эксперт ташкилотлари:
кабул килинган архитектура-режалаштириш ва шахарсозлик ечимларининг шахарсозлик нормалари хамда коидаларига мувофиклигини текширади;
шахарсозлик нормалари ва коидаларининг мажбурий талабларига, шу жумладан энергия жихатидан самарадор хамда энергияни тежайдиган техник, технологик ва инновацион лойиха ечимларини куллаш буйича мажбурий талабларига риоя этилишини текширади;
экспертиза натижалари юзасидан хулосалар такдим этади;
бажарилган лойиха-кидирув ишларининг сифатига бахо беради.
Эксперт ташкилотлари конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
25-модда. Шахарсозлик хужжатлари экспертларининг хукуклари ва мажбуриятлари
Шахарсозлик хужжатлари экспертлари:
худудларни шахарсозлик жихатидан режалаштириш лойихалари буйича комплекс шахарсозлик экспертизасида эксперт комиссиялари (эксперт гурухлари) таркибида иштирок этишга;
буюртмачилардан ва ишлаб чикувчилардан зарур материалларни хамда ахборотни сураш ва олишга;
шахарсозлик фаолиятининг профессионал ихтисослашувига мувофик лойихаларнинг алохида булимлари (кисмлари) буйича экспертизани амалга ошириш, улар буйича махаллий экспертиза хулосаларини тузишга. Айрим булимлар (кисмлар) буйича экспертизанинг локал хулосалари шахарсозлик хужжатларини яхлит тарзда тасдиклаш учун асос хисобланмайди ва экспертизанинг жамланма хулосасини тузишда фойдаланилади;
буюртмачи экспертиза хулосасида кайд этилган шартларни (талабларни) бажармаган холларда эксперт ташкилоти томонидан илгари берилган экспертиза хулосасини чакириб олинишини таклиф килишга хаклидир.
Шахарсозлик хужжатлари экспертларига куйидагилар такикланади:
мазкур эксперт тайёрланишида бевосита ёки билвосита иштирок этган лойихалар юзасидан ёхуд эр (хотин) ва (ёки) бошка якин кариндошлар иштирокида бажарилган лойихалар юзасидан экспертиза утказиш;
шахарсозлик фаолиятининг субъектлари билан мехнатга оид, молиявий жихатдан ва (ёки) бошкача тобелик муносабатларида булиш.
Шахарсозлик хужжатлари экспертлари:
шахарсозлик хужжатларининг куриб чикилаётган лойихалари буйича давлат сирларининг ва конун билан курикланадиган бошка сирнинг махфийлигига риоя этиши хамда сакланишини таъминлаши;
уз касбий малакасини ошириб бориши;
касбий одоб-ахлок коидаларига риоя этиши шарт.
Шахарсозлик хужжатлари экспертлари конун хужжатларига мувофик бошка хукуклар хам эга булиши ва уларнинг зиммасида бошка мажбуриятлар хам булиши мумкин.
Экспертиза сифатсиз утказилганлиги холлари аникланган такдирда экспертлар ва эксперт ташкилотлари конун хужжатларига мувофик жавобгар булади.
Экспертлар ва эксперт ташкилотлари уз фаолиятида шахарсозлик фаолияти субъектларидан мустакилдир. Шахарсозлик хужжатларини куриб чикиш ва улар буйича экспертиза хулосаларини тайёрлаш вактида хеч ким экспертлар ёки эксперт ташкилотлари ишига аралашишга хакли эмас.
5-боб. Курилишни назорат килиш ва амалга ошириш
26-модда. Курилишни назорат килиш
Курилишни назорат килиш шахарсозлик фаолияти субъектлари томонидан курилишга тайёргарлик куриш, шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш, курилиш-монтаж, ишга тушириш-созлаш ишларини бажариш, объектни фойдаланишга кабул килиб олиш даврида шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига хамда шахарсозлик нормалари ва коидалари талабларига риоя этилишини таъминлаш максадида амалга оширилади.
Шахарсозлик фаолияти объектларини куриш чогида куйидагиларнинг амалга оширилиши таъминланиши керак:
курилиш устидан давлат назорати;
буюртмачининг техник назорати;
ишлаб чикувчининг муаллифлик назорати;
пудратчининг ички назорати.
27-модда. Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлиги хузуридаги Курилиш сохасидаги назорат инспекциясининг ва унинг худудий инспекцияларининг ваколатлари
Шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат назорати Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлиги хузуридаги Курилиш сохасидаги назорат инспекцияси (бундан буён матнда Инспекция деб юритилади) ва унинг худудий инспекциялари (бундан буён матнда худудий инспекциялар деб юритилади) томонидан амалга оширилади.
Инспекция ва худудий инспекциялар уз ваколатлари доирасида:
махаллий давлат хокимияти органларига ва махсус ваколатли давлат органининг худудий булинмаларига шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларини бузган холда кабул килинган карорларни бекор килиш хакида такдимномалар киритади;
бинолар ва иншоотларнинг зилзилабардошлилигига таъсир килувчи, шунингдек фукаро хаёти ва соглигига тахдид солувчи конструктив коидабузарликлар аникланган холларда курилиш-монтаж ишларини тухтатиб туради хамда демонтаж ишлари амалга оширилишини талаб килади;
конун хужжатларида назарда тутилган курилиш сохасида рухсат бериш тартиб-таомилларига риоя килинмаган ва аникланган хукукбузарликларни бартараф этиш буйича камида иккита курсатма бажарилмаган холларда курилиш-монтаж ишларини тухтатиб туради ва демонтаж ишларини олиб бориш тугрисидаги даъво билан судга мурожаат килади;
юридик ва жисмоний шахсларга шахарсозлик фаолияти сохасида аникланган коидабузарликларни бартараф этиш буйича бажарилиши мажбурий булган курсатмаларни, уларни бажаришнинг шахарсозлик фаолияти объектидаги хукукбузарликларни бартараф этиш учун зарур булган мутаносиб муддатларини, лекин купи билан олтмиш кунни белгилаган холда, беради;
шахарсозлик фаолиятини амалга оширишга доир лицензияларнинг хамда рухсат берувчи хужжатларнинг амал килишини тухтатиб туриш, тугатиш ёки уларни бекор килиш тугрисидаги масалани хал этиш учун тегишли давлат органлари хамда ташкилотларга такдимномалар юборади;
шахарсозлик фаолияти объектларида бинолар хамда иншоотларнинг зилзилабардошлилигига таъсир килувчи, шунингдек инсон хаёти ва соглигига тахдид солувчи сифатсиз курилиш материаллари, конструкциялари хамда буюмлари кулланилганлиги аникланган холларда, курилиш материалларини, конструкцияларини ва буюмларини ишлаб чикаришни, реализация килиш хамда куллашни тухтатиб туриш хакида тегишли давлат органлари ва ташкилотларга такдимномалар юборади;
курилаётган объектларга монеликсиз киради ва давлат назорати вазифаларини амалга оширади;
юридик ва жисмоний шахслар томонидан шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари, шахарсозлик нормалари хамда коидалари талабларига, курилишда кулланиладиган курилиш материаллари, конструкциялари ва буюмларининг техник жихатдан тартибга солиш сохасидаги норматив хужжатлар талабларига мувофик булишига риоя этилиши устидан, шунингдек техник ва муаллифлик назорати юритилиши устидан танлаб утказиладиган давлат назоратини амалга оширади;
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари бузилган такдирда маъмурий баённомаларни расмийлаштиради ва маъмурий хукукбузарликлар тугрисидаги ишларни куриб чикади;
уз ваколатларига кирадиган масалаларни хал этиш учун зарур булган материалларни, маълумотлар ва ахборотни вазирликлар, давлат кумиталари, идоралар хамда махаллий ижро этувчи хокимият органларидан сурайди ва олади;
махаллий ижро этувчи хокимият органларининг, нодавлат нотижорат ташкилотларининг вакилларини, илмий-техник ва илмий-тадкикот ташкилотларининг экспертлари хамда мутахассисларини давлат назорати тартибида утказиладиган текширувларга жалб этади;
курилиш объектларидаги авариялар холатларини текшириш буйича идоралараро комиссиялар ишида иштирок этади;
курилиш-монтаж ишларини амалга оширувчи юридик ва жисмоний шахсларга конструкцияларнинг айрим элементларини, узеллар ва деталларни очиш ва кайта ёпиб куйиш, пойдеворлар остидаги тупрокни, кулланилган курилиш материалларини, конструкцияларини, буюмларини хамда мухандислик коммуникацияларини синаш юзасидан топшириклар беради, шунингдек тегишли хулоса тайёрлаш учун экспертлар ва мутахассисларни жалб килади.
Инспекция ва худудий инспекциялар конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
28-модда. Техник назорат
Шахарсозлик фаолияти объектларини куриш ва реконструкция килишда техник назорат буюртмачи томонидан техник назорат буйича мутахассисни бириктириш ёки ушбу фаолият турини амалга ошириш хукукига эга булган юридик шахсни шартнома асосида жалб килиш йули билан амалга оширилади.
Техник назорат буйича мутахассис конун хужжатларида белгиланган тартибда сертификатлаштирилган булиши керак.
Техник назорат буйича мутахассис:
пудратчи томонидан ташкилий-технологик хужжатлар ва шахарсозлик хужжатлари талабларига риоя этилиши, шунингдек курилиш объектида курилиш-монтаж ишларининг сифатининг таъминланиши устидан назоратни амалга оширади;
яширин ишларни текшириш ва мухим конструкцияларни оралик кабул килиш тугрисидаги далолатномаларни расмийлаштиришда катнашади;
техник назорат журналининг тугри юритилишини таъминлайди;
курилиш жараёнида йул куйилган коидабузарликларни бартараф этиш юзасидан пудратчилар ва муаллифлик назорати буйича мутахассислар томонидан ижро этилиши мажбурий булган курсатмалар беради;
конструкцияларнинг ишончлилигига хамда бинолар ва иншоотларнинг зилзилабардошлилигига таъсир курсатувчи, шунингдек инсон хаёти ва соглигига тахдид солувчи камчиликлар аникланганда, буюртмачини хамда худудий инспекцияни таъсирчан чоралар куриш учун хабардор килган холда, курилиш-монтаж ишларини тухтатиб туради;
курилиш объектидаги курилиш-монтаж ишлари сифатини мунтазам равишда назорат килади.
Объектни куриш (реконструкция килиш) тугаллангандан сунг техник назорат буйича мутахассис буюртмачига бажарилган курилиш-монтаж ишларининг сифати тугрисида хулоса беради.
Техник назорат буйича мутахассис конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
29-модда. Муаллифлик назорати
Муаллифлик назорати ишлаб чикувчи томонидан шартнома асосида объектни куришнинг (реконструкция килишнинг) бутун даври давомида амалга оширилади. Ишлаб чикувчи муаллифлик назоратини амалга ошириш буйича уз ваколатларини шартнома асосида бошка ишлаб чикувчига, бу хакда буюртмачини хабардор килган холда, топшириш хукукига эга.
Муаллифлик назорати буйича мутахассис конун хужжатларида белгиланган тартибда сертификатлаштирилган булиши керак.
Муаллифлик назорати буйича мутахассис:
курилиш-монтаж ишларининг тасдикланган шахарсозлик хужжатларида кабул килинган лойиха ечимларига мувофик бажарилишини назорат килади;
яширин ишларни курикдан утказиш ва мухим конструкцияларни оралик кабул килиш тугрисидаги далолатномаларни расмийлаштиришда катнашади;
муаллифлик назорати журнали тугри юритилишини таъминлайди ва муаллифлик назорати журналига тасдикланган шахарсозлик хужжатларидан четга чикишлар тугрисидаги ёзувларни киритади, улар буюртмачи ва пудратчи томонидан бажарилиши мажбурийдир;
тасдикланган шахарсозлик хужжатларидан конструкцияларнинг ишончлилигига хамда бинолар ва иншоотларнинг зилзилабардошлилигига таъсир курсатувчи, шунингдек инсон хаёти ва соглигига тахдид солувчи четга чикишлар аникланганда, буюртмачини хамда худудий инспекцияни таъсирчан чоралар куриш учун хабардор килган холда, курилиш-монтаж ишларини тухтатиб туради;
курилиш объектининг тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофиклиги учун жавобгар булади.
Объектни куриш (реконструкция килиш) тугаллангандан сунг муаллифлик назорати буйича мутахассис буюртмачига бажарилган курилиш-монтаж ишларининг шахарсозлик хужжатларига мувофиклиги тугрисида хулоса беради.
Муаллифлик назорати буйича мутахассис конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
30-модда. Ички назорат
Ички назорат пудратчи томонидан камчиликларни уз вактида аниклаш хамда уларни бартараф этиш ва уларнинг олди олиш буйича чоралар куриш максадида амалга оширилади.
Ички назорат буйича мутахассис конун хужжатларида белгиланган тартибда сертификатлаштирилган булиши керак.
Ички назорат буйича мутахассис:
шахарсозлик хужжатларининг шахарсозлик нормалари ва коидаларига мувофик бутлиги юзасидан кириш назоратини;
курилиш материалларини, конструкцияларини, буюмларини ва ускуналарини албатта ташки куздан кечиришдан утказган холда, уларнинг техник жихатдан тартибга солиш сохасидаги норматив хужжатлар талабларига, иш чизмаларига, паспортларга, сертификатларга ва уларнинг сифатини тасдикловчи хужжатларга мувофиклиги юзасидан кириш назоратини;
техник ва муаллифлик назорати буйича мутахассислар иштирокида мухим конструкцияларни уларнинг тайёр булишига караб кабул килиб олиш йули билан курилиш жараёнлари технологияларига риоя этилишига доир операциялар буйича назоратни;
тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофик курилиш-монтаж ишларини кабул килиб олиш назоратини амалга оширади.
Ички назорат буйича мутахассис конун хужжатларига мувофик бошка ваколатларни хам амалга ошириши мумкин.
Курилиш-монтаж ишлари сифатини назорат килиш пудратчининг курилиш лабораторияси ёки шартнома асосида жалб этиладиган ташкилот томонидан таъминланади.
31-модда. Курилиш ишларини ташкил этиш ва амалга ошириш
Курилиш ишларини ташкил этиш пировард натижага эришиш учун зарур булган барча ташкилий-техник ва технологик ечимлар кулланилган холда шахарсозлик фаолияти субъектлари томонидан амалга оширилади.
Курилиш ишлари:
буюртмачи томонидан худудий инспекция объектда курилиш-монтаж ишлари бошланганлиги тугрисида хабардор килингандан кейин;
пудратчилар томонидан малакали мухандис-техник ходимларни, мутахассислар ва ишчиларни жалб этган холда, бундан ушбу Кодекс 17-моддасининг учинчи кисмида назарда тутилган холлар мустасно;
эксперт ташкилотларининг ижобий хулосаси асосида тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофик;
курилишни ташкил этиш ва ишларни бажаришнинг тасдикланган лойихалари мажбурий равишда мавжуд булганда амалга оширилиши керак.
32-модда. Объектларни кабул килиш ва уларни фойдаланишга топшириш
Курилиши тугалланган объектни фойдаланишга кабул килиш буюртмачи томонидан тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофик тулик тайёр булганда ва ижро хужжатлари, мувофиклик декларацияси, бажарилган ишларнинг тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофиклиги ва курилиш-монтаж ишларининг сифати тугрисидаги хулосалар мавжуд булганда амалга оширилади.
Давлат сирлари ёки конун билан курикланадиган бошка сир билан боглик курилиши тугалланган объектларни, шунингдек давлат ахамиятига эга объектларни кабул килиш Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан тузиладиган давлат кабул комиссияси (бундан буён матнда комиссия деб юритилади) томонидан амалга оширилади. Бунда комиссия ишида буюртмачи, ишлаб чикувчи ва пудратчининг вакиллари мажбурий тарзда иштирок этиши керак.
Курилиши тугалланган объектни кабул килиш пудратчи ва буюртмачи уртасида имзоланадиган, курилиши тугалланган объектни топшириш-кабул килиш далолатномаси билан расмийлаштирилади. Комиссия тузилган холларда, курилиши тугалланган объектни топшириш-кабул килиш далолатномаси комиссия аъзолари, буюртмачи, ишлаб чикувчи, пудратчи хамда техник ва муаллифлик назоратини амалга оширувчи шахслар томонидан имзоланади.
Курилиши тугалланган объектни топшириш-кабул килиш далолатномаси шакли махсус ваколатли давлат органи томонидан тасдикланади.
Курилиши тугалланган объектни кабул килиш иштирокчиларининг вазифаларига куйидагилар киради:
курилиши тугалланган объектнинг тайёрлигини белгилаш ва хужжатли тасдиклаш;
бажарилган курилиш-монтаж ишларининг тасдикланган шахарсозлик хужжатларига, шахарсозлик нормалари ва коидалари талабларига мувофиклигини бахолаш;
технологик, мухандислик ёки бошка ускуналарни (мухандислик тизимларини) синовдан утказиш;
объектнинг ишга тушириладиган кувватининг (сигими, утказувчанлигининг) шахарсозлик хужжатларида тасдикланган курсаткичларга мувофиклигини белгилаш.
Тасдикланган лойиха ечимлари хамда шахарсозлик нормалари ва коидалари бузилишлари аникланган такдирда, шунингдек техник ва муаллифлик назоратини амалга оширувчи шахсларнинг салбий хулосалари мавжуд булганда буюртмачи (комиссия) пудратчи бузилишларни бартараф этгандан сунг объектни фойдаланишга кабул килади.
Курилиши тугалланган объектни фойдаланишга топшириш худудий инспекция томонидан курилиши тугалланган объектдан фойдаланиш учун рухсатнома берилиши оркали амалга оширилади.
Куйидагилар курилиши тугалланган объектдан фойдаланишга рухсатнома бериш учун асос булади:
курилиши тугалланган объектни топшириш-кабул килиш далолатномаси;
объектнинг ижро хужжатлари туплами;
пудратчи томонидан берилган мувофиклик декларацияси;
муаллифлик назоратини амалга оширувчи шахс томонидан берилган бажарилган ишларнинг тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофиклиги тугрисидаги хулоса;
техник назоратни амалга оширувчи шахс томонидан берилган курилиш-монтаж ишларининг сифати тугрисидаги хулоса.
Худудий инспекция томонидан курилиши тугалланган объектдан фойдаланишга рухсатнома берилган сана объект фойдаланишга топширилган сана хисобланади.
Курилган объектдан курилиши тугалланган объектни топшириш-кабул килиш тугрисидаги тасдикланган далолатномасиз ва худудий инспекциянинг курилиши тугалланган объектдан фойдаланиш учун рухсатномасисиз фойдаланишга йул куйилмайди.
Мувофиклик декларациясининг, курилиш-монтаж ишларининг сифати ва бажарилган ишларнинг тасдикланган шахарсозлик хужжатларига мувофиклигини тугрисидаги хулосаларнинг буюртмачига такдим этилиши ишлаб чикувчини, пудратчини, техник ва муаллифлик назоратини амалга оширувчи шахсларни объектни лойихалаштириш, куриш, кабул килиш ва фойдаланишга топширишда бажарилган ишлар учун жавобгарликдан озод килмайди.
Буюртмачи курилиши тугалланган объектни уз вактида топшириш-кабул килиш ва уни фойдаланишга топшириш учун жавобгар булади.
Курилиши тугалланган объектни кабул килиш ва уни фойдаланишга топшириш буйича тартиб-таомилларни утказиш тартиби ва муддатлари Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан белгиланади.
33-модда. Курилиш материалларига, буюмларига ва конструкцияларига куйиладиган талаблар, уларни шахарсозлик хужжатларига киритиш шартлари
Курилиш материаллари, буюмлари ва конструкциялари техник жихатдан тартибга солиш сохасидаги норматив хужжатлар талабларига жавоб бериши керак.
Шахарсозлик хужжатларида курилиш материаллари, буюмлари ва конструкцияларининг хавфсизлик курсаткичлари кайд этилади.
Шахарсозлик хужжатларида курилиш материаллари, буюмлари ва конструкциялари курилишнинг техник-иктисодий асослари хамда лойиха ечимларининг талабларидан келиб чиккан холда танлаб олинади.
34-модда. Шахарсозлик фаолиятини сугурта килиш
Узбекистон Республикаси Давлат бюджети маблаглари ва хукумат кафолати остидаги кредитлар хисобига молиялаштириладиган курилиш объектлари буйича курилиш таваккалчиликларини мажбурий сугурта килиш амалга оширилади.
Бинолар, иншоотлар, асбоб-ускуналар, машиналар, уларнинг эхтиёт кисмлари, материаллар ва курилиш майдонидаги хамда сугурта шартномасида белгиланган курилиш ва монтаж предметидан иборат булган бошка мол-мулк, шунингдек курилиш-монтаж ишларини амалга оширишда учинчи шахсларнинг хаётига, соглигига ва мол-мулкига зарар етказилганлиги учун сугурта килдирувчининг жавобгарлиги сугурта объектларидир.
Объектларни давлат капитал куйилмалари хисобига барпо этишда курилиш таваккалчиликларини сугурта килиш курилиш таваккалчиликларини мажбурий сугурта килиш харажатлари объект курилишининг умумий кийматига киритилган холда амалга оширилади. Бошка манбалар хисобига молиялаштириладиган курилиш объектлари буйича сугурта килиш ихтиёрий асосда амалга оширилади.
6-боб. Шахарсозлик фаолияти сохасидаги жамоатчилик назорати
35-модда. Шахарсозлик фаолияти сохасидаги жамоатчилик назоратининг шакллари
Шахарсозлик фаолияти сохасидаги жамоатчилик назорати жамоатчилик мухокамаси, жамоатчилик экспертизаси шаклларида ва конун хужжатларига зид булмаган бошка шаклларда амалга оширилади.
Жамоатчилик назоратининг натижалари буйича ахборотга оид ва тавсиявий хусусиятга эга булган таклифларни уз ичига олган якуний хужжат тайёрланади.
Якуний хужжатда баён этилган ахборот, тавсиялар ва таклифлар шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органлари томонидан мажбурий тартибда куриб чикилади хамда улар юзасидан тегишли карорлар кабул килинади.
36-модда. Шахарсозлик фаолияти сохасидаги жамоатчилик назорати субъектлари ва уларнинг хукуклари
Фукароларнинг узини узи бошкариш органлари, нодавлат нотижорат ташкилотлари, оммавий ахборот воситалари, шунингдек фукаролар шахарсозлик фаолияти сохасидаги жамоатчилик назорати субъектларидир, бундан жамоатчилик назорати субъектлари буюртмачи сифатида иштирок этган холлар мустасно.
Жамоатчилик назорати субъектлари ахоли пунктларининг бош режалари тугрисида ишончли ва уз вактида ахборот олиш хукукига эга.
Жамоатчилик назорати субъектларининг ахоли пунктлари бош режаларини тасдиклаш тугрисидаги карорларнинг жамоатчилик мухокамасида ва кабул килинишида иштирок этиши махаллий ижро этувчи хокимият органлари томонидан таъминланади.
Жамоатчилик назоратини амалга ошириш учун куйидагилар ташкил этилиши мумкин:
жамоатчилик кузатув комиссиялари;
жамоатчилик эксперт комиссиялари;
жамоатчилик назорати гурухлари;
жамоатчилик назоратининг бошка ташкилий тузилмалари.
Ахоли пунктларининг бош режаларини тасдиклаш тугрисидаги карорларнинг жамоатчилик мухокамаси ва кабул килиниши чогида жамоатчилик назорати субъектлари куйидаги хукукларга эга:
ахоли пунктларининг бош режаларини тасдиклаш тугрисидаги карорларни мухокама килиш, улар юзасидан таклифлар киритиш ва уларни тайёрлашда бошка шаклда иштирок этиш;
зарур холларда, ахоли пунктининг бош режаси тасдиклангунига кадар конун хужжатларида такикланмаган маблаглар хисобига уни жамоатчилик экспертизасидан утказишни ташкил этиш.
Жамоатчилик назорати субъектлари конун хужжатларига мувофик бошка хукукларга хам эга булиши мумкин.
37-модда. Ахоли пунктларининг бош режалари тасдикланганлиги тугрисидаги ахборот
Ахоли пунктларининг бош режалари тасдикланганлиги тугрисидаги ахборот жумласига куйидагилар киради:
шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатлари;
давлат бошкаруви органларининг, махаллий давлат хокимияти органларининг ахоли пунктлари бош режаларини тасдиклаш тугрисидаги карорлари хакидаги маълумотлар;
ахоли пунктларининг бош режалари тугрисидаги хужжатлар ва маълумотлар.
Давлат бошкаруви органлари, махаллий ижро этувчи хокимият органлари жамоатчилик мухокамаларининг якуний хужжатларини, жамоатчилик экспертизаларининг хулосаларини оммавий ахборот воситаларида ва махсус ваколатли давлат органининг Интернет тармогидаги расмий веб-сайтида эълон килиш, дастурлар ва шахарсозлик хужжатларини намойиш килишга доир тадбирлар оркали жамоатчилик назорати субъектларини ахоли пунктларининг бош режалари тасдикланганлиги хакида тегишли карор кабул килинган пайтдан эътиборан беш кундан куп булмаган муддат ичида хабардор килиши шарт.
Ахоли пунктларининг бош режалари тасдикланганлиги тугрисидаги ахборот Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси, шахарсозлик фаолияти сохасидаги махсус ваколатли давлат органи, махаллий ижро этувчи хокимият органлари томонидан такдим этилади.
38-модда. Ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик мухокамаси
Жамоатчилик назорати субъектлари томонидан шахарсозлик хужжатларининг юридик ва жисмоний шахслар, жамият ва давлат манфаатларига мувофиклиги юзасидан мухокама килиниши ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик мухокамасидир.
Ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик мухокамаси куйидаги тартибда утказилади:
1) мухокама бошланишидан ун кун аввал жамоатчилик назорати субъектларини жамоатчилик мухокамасини утказиш муддатлари ва тартиби билан ахоли пунктининг бош режаси тугрисидаги ахборотни такдим этган холда таништириш. Жамоатчилик назорати субъектларини таништириш:
оммавий ахборот воситаларида ва махсус ваколатли давлат органининг Интернет тармогидаги расмий веб-сайтида тегишли эълонлар бериш;
корхоналарнинг, муассасаларнинг ва ташкилотларнинг биноларида, жамоат жойларида, тахмин килинаётган курилиш майдончаси худудида баннерлар (плакатлар) ва ташки реклама воситаларини урнатиш;
экспозициялар ташкил этиш;
конун хужжатларида такикланмаган бошка шакллардан фойдаланиш оркали амалга оширилади;
2) жамоатчилик мухокамасини утказиш, ахоли пунктининг бош режасига оид фикрларни туплаш ва конун хужжатларида такикланмаган бошка шакллар.
Ахоли пункти бош режасининг жамоатчилик мухокамасини утказиш давомийлиги камида ун беш кундан иборат булиши керак;
3) билдирилган мулохазаларни кайд этиш (суровномалар, аудиовидеоёзув, келишиб олиш варакаси, иштирокчиларнинг ёзма таклифлари, жамоатчилик мухокамаси йигилишининг баённомаси);
4) жамоатчилик мухокамаси якунлари буйича хулосанинг мухокама якунланганидан кейин ун беш кундан кечиктирмай жамоатчилик назорати субъектлари томонидан оммавий ахборот воситаларида ва махсус ваколатли давлат органининг Интернет тармогидаги расмий веб-сайтида эълон килиниши.
Ахоли пунктларининг бош режалари жамоатчилик мухокамаси натижалари хисобга олинган холда тасдикланади.
Ахоли пункти бош режасининг утказилган жамоатчилик мухокамаси материаллари бош режа амал киладиган бутун муддат мобайнида буюртмачида ва махаллий ижро этувчи хокимият органида сакланади.
39-модда. Ахоли пункти бош режасининг жамоатчилик мухокамасини утказиш тартибининг бузилишлари устидан шикоят бериш
Ахоли пункти бош режасининг жамоатчилик мухокамасини утказишнинг ушбу Кодекснинг 38-моддасида белгиланган тартиби бузилишлари аникланганда, жамоатчилик назорати субъектлари махаллий ижро этувчи хокимият органларига «Жисмоний ва юридик шахсларнинг мурожаатлари тугрисида»ги Узбекистон Республикаси Конунига мувофик шикоят беришга хакли.
Жамоатчилик мухокамасини утказиш тартиби бузилганлиги тугрисидаги шикоят махаллий ижро этувчи хокимият органлари томонидан асосли деб топилган такдирда такрорий мухокама утказилади.
Ахоли пунктларининг бош режаларини тасдиклаш тугрисида жамоатчилик мухокамасини утказиш тартиби бузилган холда кабул килинган карор устидан судга шикоят берилиши мумкин.
40-модда. Ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик экспертизаси
Ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик экспертизаси ушбу режаларнинг юридик ва жисмоний шахслар хукуклари хамда конуний манфаатларига, жамият ва давлат манфаатларига мувофиклиги юзасидан урганилишини хамда бахоланишини назарда тутади.
Ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик экспертизаси жамоатчилик назорати субъектларининг ташаббусига кура ва жамоатчилик мухокамасини утказувчи шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органларига жамоатчилик экспертизасини утказиш заруратини асослаган холда берган аризаси асосида утказилади.
Ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик экспертизасини утказишга доир ариза жамоатчилик мухокамаси утказилганидан кейин ун беш кун ичида шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органлари томонидан кабул килинади.
Жамоатчилик экспертизаси жамоатчилик асосида, жамоатчилик назорати субъектларининг маблаглари, хомийлик маблаглари ёки конун хужжатларида такикланмаган бошка маблаглар хисобидан амалга оширилади.
Ахоли пунктлари бош режаларининг жамоатчилик экспертизаси натижалари буйича якуний хужжат тайёрланиб, у шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органига ва буюртмачига такдим этилади.
Ахоли пунктлари бош режаларининг буюртмачилари ахоли пунктлари бош режалари жамоатчилик экспертизасининг якуний хужжатига доир жавобларни ушбу хужжатни тасдиклаш тугрисида узил-кесил карор кабул килувчи шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органига такдим этади.
Ахоли пунктларининг бош режаларини тасдиклаш тугрисида узил-кесил карор кабул килувчи шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органи утказилган жамоатчилик мухокамаси натижалари билан бир каторда жамоатчилик экспертизасининг якуний хужжатида келтирилган тавсияларни хисобга олади.
41-модда. Жамоатчилик назорати субъектлари томонидан ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш тугрисидаги таклифлар киритилиши
Ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш тугрисида таклифлар бериш хукуки уз конуний манфаатларига дахл килинаётган жамоатчилик назорати субъектларига такдим этилади.
Жамоатчилик назорати субъектларининг ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш тугрисидаги таклифлари факат уни амалга ошириш бошлангунига кадар кабул килинади.
Ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш тугрисидаги таклифлар махаллий ижро этувчи хокимият органларига ёзма ёки электрон шаклда берилади.
Махаллий ижро этувчи хокимият органи келиб тушган таклифни ун беш кун ичида куриб чикади. Ахоли пунктининг бош режасига оид узгартиришларнинг жамоатчилик мухокамасини утказиш зарурати булмаган такдирда, махаллий ижро этувчи хокимият органи аризачиларга жамоатчилик мухокамасини утказишни рад этишга доир асослантирилган жавоб юборади.
42-модда. Ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш тугрисида карорлар кабул килиш
Ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш тугрисидаги таклифлар эксперт бахолаш натижалари олинганидан кейин ун беш кунлик муддатда буюртмачилар томонидан аризачи ёки унинг ваколатли вакили иштирокида куриб чикилади.
Ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш тугрисидаги таклифларни эксперт бахолаш буюртмачи маблаглари хисобидан тегишли ташкилотларни жалб этган холда утказилади.
Ахоли пунктининг тасдикланган бош режасига узгартиришлар киритиш ишлаб чикувчи томонидан буюртмачининг маблаглари хисобидан амалга оширилади.
43-модда. Ахоли пунктининг мукобил бош режасини ишлаб чикиш тартиби
Ахоли пунктининг мукобил бош режаси ахоли пунктининг таклиф этилган бош режасидан норози булган жамоатчилик назорати субъектларининг ташаббусига кура ва уларнинг маблаглари хисобидан бажариладиган лойихавий, илмий ишланмадан иборат.
Ахоли пункти мукобил бош режасининг ташаббускори махаллий ижро этувчи хокимият органига уз ахоли пунктининг бош режасини мукобил бош режа деб топиш тугрисида ёзма ариза билан мурожаат килади.
Махаллий ижро этувчи хокимият органи ёзма аризани олганидан кейин ахоли пункти бош режасининг тайёрлик даражасини хисобга олган холда, уни мукобил бош режа деб топиш хамда жамоатчилик экспертизасига ва жамоатчилик мухокамаларига такдим этиш ёки уни асосланган холда рад этиш хакида карор кабул килади.
Ахоли пунктининг бош режасини мукобил бош режа деб топишни рад этиш тугрисидаги карор устидан ушбу Кодекснинг 39-моддасида назарда тутилган тартибда шикоят килиниши мумкин.
Ахоли пунктининг мукобил бош режасини ишлаб чикиш, экспертиза килиш, келишиб олиш ва унинг жамоатчилик мухокамаси ушбу Кодексда белгиланган тартибда амалга оширилади.
Ахоли пунктининг бош режаси мукобил бош режа деб топилган такдирда, ташаббускорга уни ишлаб чикиш билан боглик харажатларнинг урни ушбу бош режанинг буюртмачиси томонидан копланади.
7-боб. Шахарсозлик хужжатлари. Давлат шахарсозлик кадастри
44-модда. Шахарсозлик хужжатларининг таркиби
Шахарсозлик хужжатлари таркибига куйидагилар киради:
1) Узбекистон Республикасининг худудини ва худудининг кисмларини ривожлантиришни режалаштириш тугрисидаги хужжатлар:
Узбекистон Республикаси худудида ахолини жойлаштириш бош тархи;
Узбекистон Республикаси худудининг икки ва ундан ортик вилоят худудларини уз ичига олган кисмларини ривожлантиришни режалаштириш тархлари (бундан буён матнда шахарсозлик жихатидан режалаштиришнинг бириктирма тархлари деб юритилади);
Узбекистон Республикаси худудини режалаштириш тархи;
Узбекистон Республикаси худудини ривожлантиришнинг тармок тархлари;
2) Узбекистон Республикасининг вилоятлари худудларини ривожлантиришни режалаштириш тугрисидаги хужжатлар:
вилоятлар ва Коракалпогистон Республикаси худудларини режалаштириш тархлари;
туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихаси;
3) ахоли пунктларининг худудларини ривожлантириш тугрисидаги хужжатлар:
ахоли пунктларининг бош режалари;
ахоли пунктлари чегара чизикларининг лойихалари;
ахоли пунктлари худудларини ривожлантиришнинг тармок тархлари;
ахоли пунктларининг худудларини шахарсозлик жихатидан ривожлантириш тархлари;
4) ахоли пунктларининг худудларини куриш тугрисидаги хужжатлар:
батафсил режалаштириш лойихаси;
куриш лойихаси;
5) шахарсозлик фаолияти объектларининг курилиши учун лойихаолди ва лойиха хужжатлари:
курилишнинг техник-иктисодий асоси;
курилишнинг техник-иктисодий хисоб-китоблари;
лойиха хужжатлари (ишчи лойиха, лойиха-смета хужжатлари, ишчи хужжатлар).
Конун хужжатларига мувофик шахарсозлик хужжатлари таркибига шахарсозлик хужжатларининг бошка турлари хам кириши мумкин.
45-модда. Шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш, келишиб олиш ва тасдиклаш
Шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш ишлаб чикувчилар томонидан шартнома, буюртмачи томонидан бериладиган лойихалаштириш топшириги, бошлангич-рухсат берувчи хужжатлар ва мухандислик-техник кидирувлар натижалари асосида амалга оширилади.
Шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикишга доир топшириклар куйидагилар билан келишиб олиниши лозим:
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси билан — ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 1-бандида назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари буйича;
Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ижро этувчи хокимият органлари, тегишли вазирликлар, давлат кумиталари, идоралар билан — ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 1 ва 2-бандларида назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари буйича;
туманлар ва шахарлар ижро этувчи хокимият органлари билан — ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 2 — 4-бандларида назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари буйича;
махсус ваколатли давлат органи билан — ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 1 — 3-бандларида, 4-бандида (уларнинг ишлаб чикилиши бюджет тизимининг бюджетлар маблаглари хисобидан молиялаштирилганда), 5-бандида (бюджет тизимининг бюджетлар маблаглари хамда хукумат кафолати остида молиялаштириладиган ноёб ва алохида мухим давлат ахамиятига молик объектлар буйича) назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари буйича;
махсус ваколатли давлат органининг худудий булинмалари билан — ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 4-5-бандларида назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари буйича (уларнинг ишлаб чикилиши бюджет тизимининг бюджетлар маблаглари хисобидан молиялаштирилганда).
Шахарсозлик хужжатлари куйидагилар билан келишиб олиниши лозим:
ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 1 — 3-бандларида назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари тегишли вазирликлар, давлат кумиталари, идоралар ва уларнинг худудий булинмалари, шунингдек махаллий ижро этувчи хокимият органлари билан;
ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 2 — 4-бандларида назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари тегишли вазирликлар, давлат кумиталари, идораларнинг худудий булинмалари вакиллари иштирокида Коракалпогистон Республикаси Курилиш вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шахар курилиш бош бошкармалари хузуридаги худудий архитектура-шахарсозлик кенгашлари хамда махаллий ижро этувчи хокимият органлари билан.
Шахарсозлик хужжатларини келишиб олиш муддати бир ойдан ошмаслиги керак.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси ва махсус ваколатли давлат органи томонидан тасдикланадиган шахарсозлик хужжатлари Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси хузуридаги Республика архитектура-шахарсозлик кенгаши билан келишиб олиниши лозим.
Ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 5-бандида назарда тутилган шахарсозлик хужжатлари санитария-эпидемиология хизматлари ва давлат ёнгин назорати органлари, экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш органлари, Коракалпогистон Республикаси Курилиш вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шахар курилиш бош бошкармалари билан, конун хужжатларида назарда тутилган холларда эса улар хузуридаги архитектура-шахарсозлик кенгашлари билан келишилади.
Шахарсозлик хужжатлари ушбу Кодексда белгиланган ваколатларга мувофик Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси, махсус ваколатли давлат органи, Коракалпогистон Республикаси Жукорги Кенгеси, халк депутатлари вилоятлар ва Тошкент шахар Кенгашлари, буюртмачи томонидан тасдикланади.
Тасдикланган шахарсозлик хужжатларига узгартиришлар ушбу хужжатларни тасдиклаган органнинг ёки буюртмачининг карорига биноан киритилади.
46-модда. Шахарсозлик хужжатларини руёбга чикариш
Ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 1 — 4-бандларида курсатилган шахарсозлик хужжатларини руёбга чикариш махаллий ижро этувчи хокимият органлари томонидан ишлаб чикиладиган тасдикланган шахарсозлик хужжатларини руёбга чикариш буйича комплекс дастурлар асосида амалга оширилади.
Тасдикланган шахарсозлик хужжатларини руёбга чикариш буйича комплекс дастурлар Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органларининг такдимномасига кура Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси, Коракалпогистон Республикаси Жукорги Кенгеси, халк депутатлари вилоятлар ва Тошкент шахар Кенгашлари томонидан тасдикланади.
Тасдикланган шахарсозлик хужжатларини руёбга чикариш буйича комплекс дастурлар бажарилишининг бориши Коракалпогистон Республикаси Жукорги Кенгесининг, халк депутатлари вилоятлар, Тошкент шахар, туманлар ва шахарлар Кенгашларининг мажлисларида куриб чикилиши хамда оммавий ахборот воситаларида ёритилиши лозим.
47-модда. Шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш хамда руёбга чикаришдаги такиклар ва чекловлар
Ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 5-бандида курсатилган шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикиш, тасдиклаш ва амалга оширишда куйидагилар такикланади:
молиялаштириш манбаларидан катъи назар, объектларни шахарсозлик хужжатларини бир вактнинг узида (параллел равишда) ишлаб чиккан холда куриш ва реконструкция килиш;
курилишнинг боришига ва тасдикланган шахарсозлик хужжатларига узгартиришлар киритиш жараёнига тегишли ваколатларга эга булмаган шахсларнинг аралашиши;
шахарлар ва шахарчаларда курилиши тугалланган мавзелар, куп каватли турар жой кичик дахаларининг (дахаларнинг) худудида ахоли пунктларининг тасдикланган бош режаларида назарда тутилмаган ишлаб чикариш, савдо, умумий овкатланиш, сервис хизмати курсатиш хамда бозор инфратузилмасининг алохида турган объектларини жойлаштириш, лойихалаштириш ва куриш;
куп каватли уйларни куриш учун мулжалланмаган ер участкаларида бундай турдаги курилишларни амалга ошириш;
шахарсозлик хужжатлари экспертизасини утказмай курилаётган ва мавжуд бино ва иншоотларнинг, шу жумладан икки каватдан юкори булган якка тартибдаги уй-жойларнинг каватлари сонини купайтириш (устки кават куриш);
умумий фойдаланиладиган кукаламзорлар худудлари ва объектларида курилиш объектларини (шахар урмонлари, урмон-боглар, истирохат боглари, хиёбонлар, боглар, сайилгохлар) жойлаштириш, бундан ободонлаштириш, мухандислик инфратузилмаси ва метрополитен объектлари мустасно.
Объектларни бир вактнинг узида (параллел равишда) лойихалаштирган холда куриш мудофаа кобилияти ва давлат хавфсизлигини, ахолининг хаёти ва соглиги хавфсизлигини таъминлаш буйича чора-тадбирлар, табиий ва экологик офатларнинг окибатларини бартараф этиш, Узбекистон Республикасининг халкаро мажбуриятларини бажариш билан боглик истисно холларда, молиялаштириш манбалари мавжуд булганда Узбекистон Республикаси Президенти ва Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карорларига биноан амалга оширилиши мумкин.
48-модда. Давлат шахарсозлик кадастри
Давлат шахарсозлик кадастри Давлат кадастрларининг ягона тизимига киради.
Давлат шахарсозлик кадастри:
мухандислик-техник кидирувларнинг электрон геофондини;
худудларнинг, кучмас мулк объектларининг, мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилманинг манзилли реестрларини;
худудларни ривожлантириш ва куришни режалаштириш тугрисидаги тасдикланган шахарсозлик хужжатлари хакидаги маълумотларни;
худудларни хамда шахарсозлик фаолияти объектларини куриш ва улардан фойдаланиш буйича шахарсозлик регламентлари тугрисидаги маълумотларни;
лойихалар, шахарсозлик фаолияти объектлари ва субъектлари тугрисидаги маълумотларни уз ичига олади.
Давлат шахарсозлик кадастрини юритиш махсус ваколатли давлат органи ва унинг худудий булинмалари томонидан амалга оширилади.
8-боб. Худудларни ривожлантиришни шахарсозлик жихатидан режалаштириш
49-модда. Узбекистон Республикаси худудида ахолини жойлаштириш бош тархи
Узбекистон Республикаси худудида ахолини жойлаштириш бош тархида куйидагиларни назарда тутувчи лойиха ечимлари белгиланади:
ахолини жойлаштириш тизимларини, табиатдан фойдаланишни ва ишлаб чикариш кучларини Узбекистон Республикаси худудини ижтимоий-иктисодий ривожлантириш прогнозларига мувофик ривожлантиришнинг асосий коидалари;
Коракалпогистон Республикаси ва вилоятлар худудларида экологик вазиятни яхшилаш, ерлардан окилона фойдаланиш ва уларни мухофаза килиш, маданий мерос объектлари худудларини саклаш, умумдавлат ахамиятига молик мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш чора-тадбирлари;
ахолини жойлаштириш тизимларини ривожлантириш учун кулай худудлар;
мухофаза этиладиган табиий худудлар;
кишлок хужалигига ва урмон хужалигига мулжалланган худудлар;
экстремал табиий-иклим шароитларига эга булган худудлар;
табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсирига дучор булган худудлар;
фойдали казилмалар жойлашган худудлар;
узига нисбатан шахарсозлик фаолиятини алохида тартибга солиш режимлари ва шахарсозлик жихатидан фойдаланишнинг бошка турлари хамда шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш учун мазкур худудлардан фойдаланишга доир чекловлар белгиланган худудлар;
Узбекистон Республикаси худудини ривожлантиришга доир бошка лойиха ечимлари.
50-модда. Шахарсозлик жихатидан режалаштиришнинг бириктирма тархлари
Шахарсозлик жихатидан режалаштиришнинг бириктирма тархларида куйидагиларни назарда тутувчи лойиха ечимлари белгиланади:
худуднинг зоналаштирилиши;
ахолини жойлаштиришнинг худудий тизимларини ривожлантириш чора-тадбирлари;
вилоятлараро ахамиятга молик мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш чора-тадбирлари;
табиатдан окилона фойдаланиш чора-тадбирлари;
худудни комплекс ривожлантириш максадида ресурслар билан таъминлаш чора-тадбирлари;
худудни ривожлантиришга доир бошка лойиха ечимлари.
51-модда. Узбекистон Республикаси, вилоятлар ва Коракалпогистон Республикаси худудларини режалаштириш тархлари
Узбекистон Республикаси, вилоятлар ва Коракалпогистон Республикаси худудларини режалаштириш тархларида куйидагиларни назарда тутувчи лойиха ечимлари белгиланади:
худудларнинг зоналаштирилиши;
ахолини жойлаштириш тизимларини такомиллаштиришнинг, ахоли пунктларини ривожлантиришнинг асосий йуналишлари;
саноатни, кишлок хужалигини, вилоятлараро хамда ахоли пунктлариаро ахамиятга молик мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантиришнинг асосий йуналишлари;
ахоли пунктларининг ва шахарлар шахар атрофи зоналарининг чегаралари;
шахарсозлик воситалари оркали Узбекистон Республикаси, вилоятлар ва Коракалпогистон Республикаси худудларини табиий хамда техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсиридан мухофаза килиш, экологик холатни яхшилаш, маданий мерос объектлари худудларини саклаш чора-тадбирлари;
Узбекистон Республикаси, вилоятлар ва Коракалпогистон Республикаси худудларини ривожлантиришга доир бошка лойиха ечимлари.
52-модда. Узбекистон Республикаси худудини ривожлантиришнинг тармок тархлари
Узбекистон Республикаси худудини ривожлантиришнинг тармок тархларида:
энергия таъминотини, газ таъминотини, алокани, ирригацияни, сув таъминотини ва канализация тармокларини ривожлантириш;
хаво, темир йул, автомобиль, дарё транспортини, кувур оркали етказиб бериш транспортини ва бошка транспорт турларини ривожлантириш;
худудларни хавфли геологик ва гидрогеологик жараёнлардан химоя килиш;
атроф-мухитни мухофаза килиш;
иктисодиёт тармокларининг ишлаб чикариш кучларини жойлаштириш;
Узбекистон Республикаси худудини ривожлантиришнинг бошка масалалари буйича асосий курсаткичлар ва режалаштириш ечимлари белгиланади.
53-модда. Туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихалари
Туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихаларида куйидагиларни назарда тутувчи лойиха ечимлар белгиланади:
туман (туманлар гурухлари) худудини ижтимоий-иктисодий ривожланиш хусусиятларини, табиий-иклим шароитларини хамда ахоли сони прогнозини инобатга олган холда ривожлантиришнинг асосий йуналишлари;
худуднинг зоналаштирилиши ва режали тузилиши;
туман (туманлар гурухлари) худудини табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсиридан мухофаза килиш чора-тадбирлари;
ахоли пунктлариаро ахамиятга молик мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш йуналишлари;
ахоли пунктларини ривожлантириш учун захира худудлар;
якка тартибдаги уй-жойлар курилишини жойлаштириш учун худудлар, жамоа богдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигини юритиш учун ер участкалари;
ахолининг дам олиш жойларини ташкил этиш учун худудлар;
ахоли пунктларининг ва шахарлар шахар атрофи зоналарининг чегаралари;
туман (туманлар гурухлари) худудини ривожлантиришга доир бошка лойиха ечимлари.
54-модда. Ахоли пунктининг бош режаси
Ахоли пунктининг бош режасида куйидагиларни назарда тутувчи лойиха ечимлари белгиланади:
ахоли пункти худудини ижтимоий-иктисодий ривожланиш хусусиятларини, табиий-иклим шароитларини хамда ахоли сони прогнозини инобатга олган холда ривожлантиришнинг асосий йуналишлари;
худудларнинг зоналаштирилиши ва уларни куриш навбати;
ахоли пункти худудини табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсиридан мухофаза килиш, мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантириш чора-тадбирлари;
ахоли пунктининг курилган ва курилмаган худуди нисбати;
ахоли пунктини ривожлантириш учун захира худудлар;
ахоли пунктининг чегаралари;
ахоли пункти худудини ривожлантиришга доир бошка лойиха ечимлари.
Шахарнинг бош режаси ва шахар атрофи зонасини режалаштириш лойихаси чегарадош худудларнинг ижро этувчи хокимият органлари уртасидаги келишув асосида ягона хужжат сифатида ишлаб чикилиши мумкин.
Уртача ва кичик шахарчаларнинг, шунингдек кишлоклар ва овулларнинг бош режаларини ишлаб чикиш батафсил режалаштириш лойихаларини ишлаб чикиш билан бирга ягона хужжат сифатида кушиб бажарилиши мумкин.
Худудида маданий мерос объектлари булган ахоли пунктининг бош режаси ишлаб чикилаётганда ахоли пунктининг тарихий-архитектура режаси ва маданий мерос объектларининг мухофаза зоналари инобатга олинади.
Ахоли пунктининг бош режаси йигирма — йигирма беш йиллик хисоб-китоб муддатига мулжалланиб ишлаб чикилади. Ахоли пунктининг бош режаси у тулик амалга оширилгунига кадар ёки янги бош режа тасдиклангунига кадар амал килади.
Ахоли пунктининг бош режаси мавжуд булмаганда ёки унинг янги бош режаси ишлаб чикилаётган даврда ахоли пункти худудида жорий курилиш учун ер участкаси ажратиш билан боглик масалалар туман (шахар) курилиш булимининг такдимномасига кура Коракалпогистон Республикаси Курилиш вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шахар курилиш бош бошкармалари хузуридаги худудий архитектура-шахарсозлик кенгашлари билан келишиб олинади.
Ахоли пунктининг янги бош режаси ишлаб чикилаётган даврда давлат ахамиятига молик объектларни куриш учун ер участкаларини ажратишга доир материаллар ишлаб чикувчилар билан кушимча равишда келишиб олиниши лозим.
Ахоли пунктлари худудида объектларни бош режасиз ва бошка зарур шахарсозлик хужжатларисиз лойихалаштириш хамда куриш такикланади.
55-модда. Ахоли пунктларининг чегара чизиклари лойихалари
Ахоли пунктларининг чегара чизиклари лойихалари худудларни режалаштириш тархлари, туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихалари ва ахоли пунктларининг бош режалари асосида ишлаб чикилади.
Кичик шахарларнинг, шунингдек шахарчалар, кишлоклар ва овулларнинг чегара чизиклари лойихалари мазкур ахоли пунктларининг бош режалари таркибида ишлаб чикилиши мумкин.
56-модда. Ахоли пунктлари худудларини ривожлантиришнинг тармок тархлари
Ахоли пунктлари худудларини ривожлантиришнинг тармок тархларида:
энергия таъминотини, газ таъминотини, алокани, ирригацияни, сув таъминотини ва канализация тармокларини ривожлантириш;
транспорт турларини ривожлантириш;
иктисодиёт тармокларининг объектларини жойлаштириш;
худудларни хавфли геологик ва гидрогеологик жараёнлардан химоя килиш;
ахолининг фукаро мухофазаси;
атроф-мухитни мухофаза килиш;
маданий мерос объектларини мухофаза килиш;
худудларни ободонлаштириш ва кукаламзорлаштириш;
худудларни ривожлантиришнинг бошка масалалари буйича асосий курсаткичлар хамда режалаштириш ечимлари белгиланади.
57-модда. Батафсил режалаштириш лойихалари
Батафсил режалаштириш лойихалари ахоли пунктининг бош режаси асосида ахоли пунктлари худудларининг кисмлари учун ишлаб чикилади ва бу лойихалар:
кизил чизикларни;
ер участкаларини куриш ва улардан фойдаланишни тартибга солиш чизикларини;
ерга эгалик килиш, ердан фойдаланиш ва мулкдорларнинг ер участкалари чегараларини;
худудларнинг зоналаштирилишини ва уларни куриш навбатини;
мухофаза зоналаридан фойдаланиш режимини;
кучалар, тор кучалар, пиёдаларга ажратилган зоналарнинг, шунингдек транспорт, алока иншоотлари ва коммуникацияларининг, мухандислик ускуналарининг хамда худудни ободонлаштиришнинг курсаткичларини;
ижтимоий ва маданий-маиший объектларнинг таркиби хамда жойлашувини;
куришнинг хажмий-худудий ва архитектура-режалаштириш ечимини, куриш зичлиги ва курсаткичларини, бинолар ва иншоотларнинг неча каватлилигини, турларини белгилайди.
Батафсил режалаштириш лойихаси худудларни куриш лойихаларини ишлаб чикиш учун асос булади.
58-модда. Худудларни куриш лойихалари
Худудларни куриш лойихалари белгиланган кизил чизиклар чегараларида ёки ер участкалари чегараларида батафсил режалаштиришнинг тасдикланган лойихаси асосида ишлаб чикилади.
Худудларни куриш лойихаларида:
куришни тартибга солиш чизиклари;
бинолар ва иншоотларнинг жойлашуви, каватлари сони, тури хамда бошка тавсифлари;
куришнинг архитектура ечими;
мухандислик ускуналари, алока ва ободонлаштириш тизимлари, шунингдек мазкур тизимларни ер участкалари, массивлар, мавзелар, кичик дахалар ва ахоли пунктларини режалаштириш тузилмасининг бошка элементлари доирасидан ташкаридаги мухандислик ускуналари, алока хамда ободонлаштириш тизимларининг иншоотлари ва коммуникацияларига улаш шартлари;
транспорт воситалари ва пиёдалар харакатининг ташкил этилиши;
умумий фойдаланишдаги худудлар белгиланади.
Махаллий ижро этувчи хокимият органлари худудларни куриш лойихаларига ушбу Кодексга, шахарсозлик нормалари ва коидаларига зид булмаган, махаллий шароитларга мувофик кушимча талабларни, шу жумладан маданий мерос объектларини мухофаза килиш зоналарида лойихалаштириш ва курилишга, худудларни кукаламзорлаштиришга, кичик шаклдаги архитектура объектларини, рекламаларни, пешлавхаларни ва бошка ахборотни жойлаштиришга доир талабларни киритишга хакли.
59-модда. Лойихаолди хужжатлари
Лойихаолди хужжатлари куйидагилардан иборат:
техник-иктисодий асос;
техник-иктисодий хисоб-китоб.
Техник-иктисодий асос ёки техник-иктисодий хисоб-китоб лойиханинг умуман энг юкори кийматини ва молиялаштириш эхтиёжи хажмини лойихаларни молиялаштиришнинг ишлаб чикилган дастлабки шартларини хисобга олган холда белгилайдиган вариантларни куриб чикиш асосида лойихани амалга оширишнинг энг самарали техник-технологик ва ташкилий ечимини танлашни асослаб берувчи хужжатдир.
60-модда. Лойиха хужжатлари
Лойиха хужжатлари куйидагилардан иборат:
ишчи лойиха;
лойиха-смета хужжатлари;
ишчи хужжатлар.
Лойиха хужжатлари хажмий-режали, амалий ва техникавий ечимларни, биноларни, иншоотларни ва уларнинг мажмуаларини куриш, реконструкция килиш хамда мукаммал таъмирлашнинг, шунингдек ободонлаштириш ишларининг кийматини белгилайди.
Лойиха хужжатлари шахарсозлик нормалари ва коидаларига мувофик ишлаб чикилади, махсус ваколатли давлат органининг тегишли худудий булинмалари, санитария-эпидемиология хизматлари, давлат ёнгин назорати органлари, экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш органлари ва бошка хизматлар билан келишилади.
Лойиха хужжатларини ишлаб чикиш, молиялаштириш, тасдиклаш ва улардан фойдаланиш тартибини белгилаш, шунингдек уларга узгартиришлар киритиш буюртмачининг ташаббусига кура хамда унинг хисобидан амалга оширилади.
Объектлар курилиши тасдикланган лойиха хужжатлари асосида амалга оширилади.
9-боб. Ахоли пунктлари ва шахар атрофи зоналари худудларидан фойдаланиш
61-модда. Куриш коидалари
Куриш коидалари тегишли худудларда ва ахоли пунктларида шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш тартибини белгилайди.
Куриш коидалари энергияни тежовчи, экологик хавфсиз, ижтимоий фойдали технологияларни куллаш ва ривожлантиришни рагбатлантириши ва бунинг учун имконият яратиши керак.
Куриш коидалари худудни режалаштириш тархи ва туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихалари, ахоли пунктининг бош режаси хамда хар бир худуднинг шахарсозлик регламентлари асосида ишлаб чикилади.
Куриш коидалари жорий этилгунга кадар берилган объектларни куриш учун рухсат берувчи хужжатлар хакикий хисобланади, бундан ахоли хавфсизлиги талаблари таъминланмаётган холлар мустасно.
62-модда. Худудларнинг зоналаштирилиши
Худудларнинг зоналаштирилиши кулай хаёт фаолияти мухитини таъминлашга, худудларни табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсиридан мухофаза килишга, ахоли хамда ишлаб чикариш хаддан ташкари зич жойлашишининг, атроф-мухит ифлосланишининг олдини олишга ва мухофаза этиладиган табиий худудлардан фойдаланишга, шунингдек маданий мерос объектларини, кишлок хужалиги ерлари ва урмонзорларни мухофаза килишга каратилган.
Худудлардан шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш учун фойдаланишга доир чекловлар:
маданий мерос объектларининг мухофаза зоналарида, курикхона зоналарида;
мухофаза этиладиган табиий худудлар зоналарида;
санитария зоналарида;
мухофаза зоналарида;
санитария-мухофаза зоналарида;
фойдали казилмалар жойлашган зоналарда;
табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятларнинг таъсирига дучор булган зоналарда;
фавкулодда экологик вазиятлар ва экологик фалокат зоналарида;
алохида (экстремал) табиий-иклим шароитли зоналарда белгиланади.
Худудлардан шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш учун фойдаланишга доир чекловлар конун хужжатларига мувофик бошка зоналарда хам белгиланиши мумкин.
Худудларнинг функционал максади ва улардан фойдаланиш жадаллиги худудлардан фойдаланишга доир чекловлар хисобга олинган холда белгиланади.
Ахоли пункти худудининг функционал зоналаштирилишини белгиловчи шахарсозлик хужжатлари юридик ва жисмоний шахсларнинг, жамият ва давлатнинг манфаатларидан, ишлаб чикаришни модернизациялаш, инвестициялар жалб килиш, рекреация ва маданий зоналарни шакллантириш заруратидан келиб чиккан холда кайта куриб чикилиши лозим.
63-модда. Ахоли пунктларининг худудий зоналари
Ахоли пунктларининг худудларида куйидаги худудий зоналар белгиланиши мумкин:
турар жой зоналари;
ижтимоий-амалий зоналар;
ишлаб чикариш зоналари;
мухандислик ва транспортга оид инфратузилмалар зоналари;
рекреация зоналари;
кишлок хужалиги максадларида фойдаланиладиган зоналар;
махсус максадларга мулжалланган зоналар;
харбий объектлар ва бошка режимли худудлар зоналари;
шахар атрофи зоналари.
Махаллий шароитларга мувофик махаллий давлат хокимияти органлари бошка худудий зоналарни белгилаши, шунингдек шахарсозлик нормалари ва коидаларини хисобга олган холда уларга ер участкаларини хамда бошка объектларни киритиши мумкин.
Ахоли пунктлари худудий зоналарининг чегаралари кизил чизиклар, табиий объектларнинг табиий чегаралари, юридик ва жисмоний шахсларнинг ер участкалари чегаралари инобатга олинган холда белгиланади.
Хар бир худудий зона учун шахарсозлик регламенти билан белгиланган хукукий режим унда жойлашган барча ер участкаларига, биноларга, иншоотларга ва уларнинг мажмуаларига нисбатан бир хил кулланилади.
Чегараларида шахарсозлик фаолияти алохида тартибга солиниши лозим булган худудий зоналарда айрим биноларни, иншоотларни хамда уларнинг мажмуаларини лойихалаштириш ва куришга нисбатан кушимча талаблар белгиланиши мумкин.
64-модда. Турар жой зоналари
Турар жой зоналари куп каватли уйлар, уртача ва кам каватли уйлар, якка тартибдаги уй-жойлар куриш учун мулжалланган.
Турар жой зоналари жумласига жамоа богдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигини юритиш учун ажратилган, ахоли пунктларининг чегаралари доирасида жойлашган худудлар хам киради.
Турар жой зоналарида санитария-химоя зоналарини белгилаш талаб этилмайдиган хамда фаолияти атроф-мухитга зарарли таъсир курсатмайдиган (шовкин, тебраниш, магнит майдонлари, радиация таъсири, тупрок, хаво, сувнинг ифлосланиши ва бошка зарарли таъсирлар), алохида турган, биргаликда курилган, биргаликда-кушимча килиб курилган ёки кушимча килиб курилган ижтимоий ва маданий-маиший объектларни, ибодатхоналарни, автомобиль транспорти тураргохларини, саноат, коммунал ва омборхона объектларини жойлаштиришга йул куйилади.
Турар жой зоналарида юздан ортик утириш жойи булган умумий овкатланиш корхоналарини, кино-видеофильмлар намойиш килинадиган стационар ва вактинчалик павильонларни, очик турдаги ёзги сахналарни, кинотеатрларни ва ракс майдончаларини жойлаштиришга йул куйилмайди.
65-модда. Ижтимоий-амалий зоналар
Ижтимоий-амалий зоналар амалий, молиявий, ижтимоий фаоллик марказларини, согликни саклаш, маданият, савдо, умумий овкатланиш, маиший хизмат курсатиш объектларини, давлат таълим муассасаларини ва нодавлат таълим ташкилотларини, маъмурий, илмий-тадкикот муассасаларини, ибодатхоналар ва иншоотларни, ижтимоий соха объектларини, шунингдек автомобиль транспорти тураргохларини жойлаштириш учун мулжалланган.
Ижтимоий-амалий зоналарга жойлаштириш учун рухсат этилган объектлар руйхатига уйлар, мехмонхоналар, ер ости гаражлари ёки куп каватли гаражлар киритилиши мумкин.
66-модда. Ишлаб чикариш зоналари
Ишлаб чикариш зоналарида уларнинг иш олиб боришини таъминлайдиган саноат, коммунал, омборхона объектлари, мухандислик ва транспортга оид инфратузилмалар объектлари жойлаштирилади, шунингдек бундай объектларнинг санитария-мухофаза зоналари белгиланади.
Саноат, коммунал ва омборхона объектларининг санитария-мухофаза зонасида уйлар, давлат таълим муассасалари, нодавлат таълим ташкилотлари, согликни саклаш, дам олиш объектлари, жисмоний тарбия-согломлаштириш, спорт иншоотлари, жамоа богдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигини юритиш учун ер участкалари жойлаштирилишига, шунингдек кишлок хужалиги махсулоти етиштирилишига йул куйилмайди.
Ишлаб чикариш зоналарининг худудларини ободонлаштириш шу зоналарда жойлашган объектларнинг мулкдорлари томонидан амалга оширилади.
67-модда. Мухандислик ва транспортга оид инфратузилмалар зоналари
Мухандислик ва транспортга оид инфратузилмалар зоналари хаво, темир йул, автомобиль, дарё транспорти ва кувур оркали етказиб бериш транспорти, алока иншоотлари хамда коммуникацияларини ва мухандислик ускуналарини жойлаштириш хамда уларнинг ишлаб туриши учун мулжалланган.
Кулай хаёт фаолияти мухитига транспорт, алока иншоотлари, коммуникациялари хамда мухандислик ускуналари зарарли таъсир курсатишининг олдини олиш бундай объектлардан то турар жойлар, ижтимоий-амалий, рекреация зоналари худудларига кадар зарур масофа булишига, шунингдек шахарсозлик нормалари ва коидалари, куришнинг махсус нормативлари хамда коидалари талабларига риоя этилиши оркали таъминланади.
Транспорт, алока иншоотлари ва коммуникацияларининг, мухандислик ускуналарининг ер участкалари, шунингдек уларнинг санитария-мухофаза зоналари чегараларидаги худудлар ушбу ер участкаларининг мулкдорлари, эгалари ва улардан фойдаланувчилар томонидан ободонлаштирилиши лозим.
Фойдаланилиши фукароларнинг хаёти ва соглигига тугридан-тугри зарарли таъсир курсатадиган транспорт, алока иншоотлари ва коммуникацияларини хамда мухандислик ускуналарини ахоли пунктлари доирасида жойлаштиришга йул куйилмайди.
68-модда. Рекреация зоналари
Рекреация зоналари туризмни ва ахолининг оммавий дам олишини ташкил этиш учун мулжалланган булиб, кукаламзорлар худудлари ва объектлари (шахар урмонлари, урмон-боглар, истирохат боглари, хиёбонлар, боглар, сайилгохлар), хайвонот боглари, ховузлар, пляжлар, сохилбуйи объектлари ва бошка объектларни уз ичига олади.
Рекреация зоналарининг худудларида рекреация-согломлаштириш максадларига мулжалланган объектлардан фойдаланиш билан бевосита боглик булмаган мавжуд саноат, коммунал, омборхона объектлари курилишига ва кенгайтирилишига йул куйилмайди.
69-модда. Кишлок хужалиги максадларида фойдаланиладиган зоналар
Ахоли пунктларининг чегаралари чизиги доирасида хайдаладиган ерлар, боглар, токзорлар, полизлар, пичанзорлар, яйловлар ва бошка ер майдонлари, шунингдек кишлок хужалигига мулжалланган бинолар ва иншоотлар эгаллаб турган, кишлок хужалиги максадларида фойдаланиладиган зоналар ажратилади. Мазкур зоналарнинг худудларидан фойдаланиш тури ахоли пунктининг бош режасига ва куриш коидаларига мувофик узгартирилгунига кадар бу худудлардан кишлок хужалигини юритиш максадида фойдаланилиши мумкин.
70-модда. Махсус максадларга мулжалланган зоналар
Махсус максадларга мулжалланган зоналар фойдаланилиши ахоли пунктлари худудий зоналарининг бошка турларидан фойдаланишга тугри келмайдиган дафн килиш жойлари, чорва моллари кумиладиган жойларни, маиший чикиндилар ташланадиган ахлатхоналарни ва бошка объектларни жойлаштириш учун ажратилади.
Махсус максадларга мулжалланган зоналар учун санитария-химоя зоналари урнатилади.
Махсус максадларга мулжалланган зоналарнинг худудларидан фойдаланиш тартиби шахарсозлик нормалари ва коидаларининг, махсус нормативларнинг ва куриш коидаларининг талаблари инобатга олинган холда белгиланади.
71-модда. Харбий объектларнинг ва бошка режимли худудларнинг зоналари
Харбий объектларнинг ва бошка режимли худудларнинг зоналари узига нисбатан алохида режим белгиланадиган объектларни жойлаштириш учун мулжалланган. Мазкур зоналарнинг худудларидан ахоли пунктлари чегаралари доирасида фойдаланиш тартиби шахарсозлик нормалари ва коидаларининг, махсус нормативларнинг ва куриш коидаларининг талаблари инобатга олинган холда Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан белгиланади.
72-модда. Шахар атрофи зоналари
Шахар атрофи зонаси шахар чегарасидан ташкаридаги, шахар билан ягона ижтимоий, табиий, хужалик худудини ташкил этувчи, ушбу шахар худудини, шахар атрофи зонасига кирувчи ахоли пунктлари худудларини, ахоли пунктлариаро худудларни (шахарни ривожлантириш учун захира худудни) ривожлантириш учун хамда саноат, коммунал, омборхона объектларини, мухандислик, транспортга оид инфратузилмалар объектларини, жамоа богдорчилиги, узумчилиги ва полизчилигини юритиш учун ер участкаларини, ахоли дам олиш жойларини жойлаштириш учун, шунингдек кишлок хужалигини юритиш хамда мухофаза ва санитария-гигиена вазифаларини бажариш учун мулжалланган ерларни уз ичига олади.
Шахар атрофи зоналари чегараларини белгилаш ушбу Кодексга хамда ер тугрисидаги конун хужжатларига мувофик шахарсозлик ва ер тузиш хужжатлари асосида амалга оширилади.
73-модда. Шахар атрофи зонаси худудидан фойдаланиш
Шахар атрофи зонаси худудидан фойдаланиш хамда унинг чегараларидаги шахарсозлик фаолияти юридик ва жисмоний шахсларнинг, жамият ва давлатнинг, шахар атрофи зонасига кирувчи ахоли пунктлариаро худудларнинг манфаатлари инобатга олинган холда амалга оширилади.
Шахар атрофи зоналари худудларининг зоналаштирилиши Коракалпогистон Республикаси ва вилоятлар худудларини режалаштириш тархларида, туманни (туманлар гурухларини) режалаштириш лойихаларида, шунингдек шахарларнинг уз шахар атрофи зоналари билан биргаликда ишлаб чикиладиган бош режаларида белгиланади.
Шахар атрофи зоналарида санитария-химоя ва рекреация вазифаларини бажарадиган худудлар ажратилади. Ушбу худудларда атроф-мухитга зарарли таъсир курсатадиган хужалик фаолияти ва бошка хилдаги фаолият такикланади.
Шахар атрофи зонаси чегаралари доирасида биноларни, иншоотларни хамда уларнинг мажмуаларини куриш, реконструкция килиш ва кенгайтириш шахарнинг ижро этувчи хокимият органи билан келишган холда амалга оширилади.
10-боб. Шахарсозлик фаолиятини алохида тартибга солиш
74-модда. Шахарсозлик фаолиятини алохида тартибга солиш
Агар худуддан фойдаланишнинг махсус коидаларини жорий этмай туриб, шахарсозлик сохасида юридик ва жисмоний шахсларнинг, жамият ва давлатнинг манфаатларини таъминлаш мумкин булмаса ёки кийин булса, шахарсозлик фаолияти алохида тартибга солиниши лозим.
Шахарсозлик фаолиятини алохида тартибга солиш:
худудлардан фойдаланишнинг махсус коидаларини жорий этиш;
махсус шахарсозлик нормалари ва коидаларини жорий этиш;
шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикишнинг, тасдиклашнинг ва амалга оширишнинг алохида тартибини жорий этиш;
худудларни ва ахоли пунктларини зарарли таъсирлардан химоя килиш буйича махсус тархлар хамда лойихаларни ишлаб чикиш;
шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш учун махсус рухсатномалар бериш йули билан амалга оширилади.
75-модда. Алохида тартибга солиниши лозим булган шахарсозлик фаолияти объектлари
Алохида тартибга солиниши лозим булган шахарсозлик фаолияти объектлари умумдавлат ёки махаллий ахамиятга молик булиши мумкин.
Шахарсозлик фаолияти куйидаги холларда алохида тартибга солиниши лозим, агар:
худудлар хамда ахоли пунктлари табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсирига дучор булган булса;
худудлар йул куйиладиган энг юкори концентрациялардан ортикча кимёвий ва биологик моддалар, зарарли микроорганизмлар, йул куйиладиган энг юкори даражалардан ортикча микдорларда радиоактив моддалар билан ифлосланган булса;
шахарсозлик фаолияти мухофаза этиладиган табиий худудларда амалга оширилаётган булса.
Алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектлари жумласига куйидагилар хам киритилиши мумкин:
мухофаза этиладиган ноёб ландшафтларга эга худудлар;
мухофаза этиладиган табиий худудлар;
курорт учун мулжалланган худудлар;
рекреация учун мулжалланган худудлар;
махсус иктисодий зоналарнинг худудлари;
кичик саноат зоналарининг худудлари;
сув ресурсларининг мухофаза зоналари;
Тошкент шахри худуди;
Нукус шахри худуди;
вилоятларнинг маъмурий марказлари булган шахарлар худудлари;
Тошкент ва Нукус шахарларига, вилоятлар ва туманларнинг маъмурий марказларига туташ зоналар;
маданий мерос объектлари мавжуд булган ахоли пунктлари;
курорт ахоли пунктлари;
курикхона ахоли пунктлари;
туристик салохиятига эга булган ахоли пунктлари;
алохида (экстремал) табиий-иклим шароитларига эга булган ахоли пунктлари;
хаёт фаолиятининг алохида режими белгиланган ахоли пунктлари (харбий объектлар ва бошка режимли худудлар, давлат курикхоналарининг худудида хамда бошка курикланадиган табиий худудларда жойлашган ахоли пунктлари).
76-модда. Алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларини умумдавлат ва махаллий ахамиятга молик объектлар жумласига киритиш хамда уларнинг чегараларини белгилаш
Алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларини умумдавлат ахамиятига молик объектлар жумласига киритиш, шунингдек уларнинг чегараларини белгилаш Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан:
табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсирига дучор булган худудларда — Узбекистон Республикаси Фавкулодда вазиятлар вазирлигининг манфаатдор вазирликлар, давлат кумиталари ва идоралар, Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органлари маълумотлари асосидаги такдимномасига кура;
йул куйиладиган энг юкори концентрациялардан ортикча кимёвий ва (ёки) биологик моддалар, зарарли микроорганизмлар билан, йул куйиладиган энг юкори даражалардан ортикча радиоактив моддалар билан ифлосланган худудларда — Узбекистон Республикаси Фавкулодда вазиятлар вазирлигининг хамда Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитасининг такдимномаларига кура;
Тошкент шахри худудида — Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлигининг хамда Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органининг такдимномаларига кура;
моддий маданий мерос объектлари мавжуд булган шахарлар худудларида — Узбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг хамда Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлигининг такдимномаларига кура;
курорт шахарлар худудларида — Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлигининг, Узбекистон Касаба уюшмалари Федерацияси Кенгашининг хамда Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлигининг такдимномаларига кура;
курикхона шахарлар худудларида — Узбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг хамда Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлигининг такдимномаларига кура;
хаёт фаолиятининг алохида режимига эга булган ахоли пунктлари (харбий объектлар, бошка режимли худудлар, давлат курикхоналаридаги ва бошка курикланадиган табиий худудлардаги ахоли пунктлари) худудларида — манфаатдор вазирликларнинг, давлат кумиталарининг, идораларнинг такдимномаларига кура;
мухофаза этиладиган табиий худудларда — манфаатдор вазирликларнинг, давлат кумиталарининг ва идораларнинг такдимномасига кура амалга оширилади.
Алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларини махаллий ахамиятга молик (умумдавлат ахамиятига молик объектлар жумласига киритилмаган) объектлар жумласига киритиш, шунингдек уларнинг чегараларини белгилаш Узбекистон Республикаси Фавкулодда вазиятлар вазирлиги томонидан:
табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсирига дучор булган худудларда — Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органларининг такдимномаларига кура, Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлиги билан келишилган холда;
йул куйиладиган энг юкори концентрациялардан ортикча кимёвий ва (ёки) биологик моддалар, зарарли микроорганизмлар билан, йул куйиладиган энг юкори даражалардан ортикча радиоактив моддалар билан ифлосланган худудларда — Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгашининг, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органларининг такдимномаларига кура хамда Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлиги, Узбекистон Республикаси Согликни саклаш вазирлиги ва Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитаси билан келишилган холда амалга оширилади.
Алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларини махаллий ахамиятга молик (умумдавлат ахамиятига молик объектлар жумласига киритилмаган) объектлар жумласига киритиш, шунингдек уларнинг чегараларини белгилаш Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши хамда вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органлари томонидан:
мухофаза этиладиган табиий худудларда — Узбекистон Республикаси Курилиш вазирлиги, Узбекистон Республикаси Экология ва атроф-мухитни мухофаза килиш давлат кумитаси, манфаатдор вазирликлар, давлат кумиталари ва идоралар билан келишилган холда;
хаёт фаолиятининг алохида режимига эга булган ахоли пунктлари (харбий объектлар, бошка режимли худудлар, давлат курикхоналари худудларида ва курикланадиган бошка табиий худудларда жойлашган ахоли пунктлари) худудларида — манфаатдор вазирликлар, давлат кумиталари ва идоралар билан келишилган холда;
Нукус шахри хамда вилоятларнинг маъмурий марказлари булган шахарлар худудларида, шунингдек маданий мерос объектлари мавжуд булган шахарлар худудларида — тегишли махаллий ижро этувчи хокимият органларининг такдимномасига кура амалга оширилади.
Алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларининг чегаралари ахоли пунктларининг худудларини ривожлантиришни режалаштириш ва куриш тугрисидаги тасдикланган шахарсозлик хужжатлари асосида белгиланади хамда маъмурий-худудий бирликлар чегаралари билан мос келмаслиги мумкин.
77-модда. Табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятлар таъсирига дучор булган худудларда шахарсозлик фаолиятини алохида тартибга солиш
Йул куйиладиган энг юкори концентрациялардан ортикча кимёвий ва (ёки) биологик моддалар, зарарли микроорганизмлар билан, йул куйиладиган энг юкори даражалардан ортикча радиоактив моддалар билан ифлосланган худудлар, агар бундай худудларда ахолининг яшаши ва хужалик фаолиятини амалга ошириш инсон хаёти хамда соглигига тахдид тугдираётган булса, консервация килиниши ва уларга махсус ишлов берилиши лозим. Мазкур худудларнинг ифлосланиш даражасига хамда уларни согломлаштириш усулига караб Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамаси томонидан улардан фойдаланишнинг алохида режими жорий этилиши ёки бошка функционал максади белгиланиши мумкин.
Ахоли пунктлари худудларининг хавфсизлиги концепциясини амалга ошириш максадида фукаро мухофазаси талабларига, табиий ва техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятларнинг олдини олиш, шунингдек террорчилик харакатларига карши курашиш талабларига риоя этилган холда шахарсозлик фаолиятини амалга ошириш чора-тадбирлари курилади.
Шахарсозлик фаолияти объектларида алохида тартибга солишни жорий этиш муддатлари шахарсозлик фаолияти сохасидаги давлат бошкаруви органлари томонидан белгиланади. Алохида тартибга солиш режими амалда булган даврда шахарсозлик фаолияти ушбу Кодекснинг 74-моддасида назарда тутилган тадбирларга мувофик амалга оширилади.
78-модда. Объектларни куриш учун махсус рухсатномалар
Объектлар тугрисидаги ахборот давлат сирларига ёки конун билан курикланадиган бошка сирга тааллукли булган объектлар, шунингдек алохида тартибга солинадиган шахарсозлик фаолияти объектларини куриш учун махсус рухсатномалар конун хужжатларига мувофик берилади.
11-боб. Шахарсозлик фаолиятида ер муносабатлари
79-модда. Ахоли пунктларида ер участкаларидан фойдаланишга доир шахарсозлик талаблари
Ер участкаларидан фойдаланишга доир шахарсозлик талаблари ахоли пунктларининг бош режалари, батафсил режалаштириш лойихалари, куриш лойихалари ва коидалари билан белгиланади.
Махаллий ижро этувчи хокимият органлари ер участкалари берилаётганда юридик ва жисмоний шахсларни ер участкаларидан фойдаланишга доир шахарсозлик талаблари тугрисидаги ахборот билан таъминлайди.
Юридик ва жисмоний шахсларга куриш учун ер участкалари берилаётганда (реализация килинаётганда) махаллий давлат хокимияти органлари томонидан ер участкаларига нисбатан куйидаги шахарсозлик талаблари ва ер участкасини саклаш вазифалари белгиланиши мумкин:
махсус ваколатли давлат органининг худудий булинмалари томонидан берилган архитектура-режалаштириш топширигига биноан худудни куриш лойихасини ишлаб чикиш буйича;
курилишга туташ булган умумий фойдаланишдаги худудни ободонлаштириш буйича;
объектлар курилишини бошлаш ва тамомлаш муддатларига риоя этиш буйича.
Объект курилиши курилиш бошланган санадан эътиборан икки йил ичида ёки шахарсозлик хужжатларида белгиланган муддатларда тугалланмаган такдирда, объект тугалланмаган деб хисобланади.
Янги курилиш мазкур курилиш худуди ахолисининг тегишли хизматлар билан таъминланиши шахарсозлик нормалари ва коидаларида назарда тутилган нормалардан пасайишига олиб келадиган булса, юридик ва жисмоний шахсларга ер участкалари улар мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларнинг кушимча объектларини куришда улушли иштирок этганда берилиши (реализация килиниши) мумкин.
Ушбу модданинг учинчи кисмида курсатилган талаблар ва ер участкасини саклаш вазифалари ер участкасига булган хукуклар бошка шахсга утган такдирда сакланиб колади.
Ушбу модданинг учинчи, туртинчи ва бешинчи кисмлари якка тартибдаги уй-жой курилиши учун берилган (реализация килинган) ер участкаларида амалга ошириладиган курилишга нисбатан кулланилмайди.
Ер участкасига булган хукукни тасдиклайдиган хужжатларда куйидагилар курсатилиши керак:
худудий зонанинг куриш коидаларида белгиланган коди;
доирасида ер участкаси жойлашган худудий зонанинг функционал максади;
ер участкаси ёки унинг кисми маданий мерос объектларини мухофаза килиш зоналарининг, мухофаза этиладиган табиий худудларнинг ва сувни мухофаза килиш зоналарининг чегараларида, шунингдек табиий хамда техноген хусусиятга эга фавкулодда вазиятларнинг таъсирига дучор булган худудлар ва ахоли пунктларининг хамда фойдаланилишига конунда чекловлар белгиланадиган бошка худудларнинг чегараларида жойлашганлиги;
ер участкаси чегараларида мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмалар объектларининг мавжудлиги ушбу объектларнинг курсаткичлари ва улардан фойдаланишга доир чекловлар курсатилган холда;
ер участкаси чегараларида ер участкасининг мулкдорига, эгасига ёки бу участкадан фойдаланувчига тегишли булмаган бинолар ва иншоотларнинг мавжудлиги ушбу ер участкасида курсатиб утилган объектлар жойлашганлиги муносабати билан ундан фойдаланишга доир чекловлар курсатилган холда.
Ер участкалари булиб берилаётганда ёки уларнинг чегаралари ва курсаткичлари узгарганда кизил чизикларга, куришни тартибга солиш чизикларига хамда шахарсозлик регламентларининг энг кичик улчамдаги ер участкаларига доир талабларига риоя этилади.
Ер участкалари хамда уларда жойлашган бинолар, иншоотлар ва бошка объектлар булинган такдирда уларнинг кисмлари мустакил объектлар сифатида ишлаб туриши учун шарт-шароитлар таъминланиши керак.
80-модда. Объектларни реконструкция килиш жараёнида ер участкаларига, бино ва иншоотларга куйиладиган талаблар
Бинолардан фойдаланиш шароитларини узгартириш, уларнинг жисмоний эскириши туфайли юзага келган йукотишлар урнини имкони борича тулдириш, бинолардан фойдаланишнинг янги максадларига эришиш учун асосий техник-иктисодий курсаткичларни (юкламаларни, хоналарнинг режалаштирилишини, бинонинг курилиш хажмини ва умумий майдонини, мухандислик жихатдан жихозланишини) узгартириш билан боглик курилиш ишлари ва ташкилий-техник тадбирлар мажмуи объектларни реконструкция килишдир.
Объектларни реконструкция килиш, шу жумладан бузилган бинолар ва иншоотлар урнида ер участкасидан фойдаланиш максадини узгартирган холда янги объектлар куриш учун рухсатномалар ахоли пунктларининг ривожланишини режалаштириш ва худудларини куриш тугрисидаги шахарсозлик хужжатлари асосида санитария-эпидемиология хизматлари, давлат ёнгин назорати органлари билан келишувга кура махсус ваколатли давлат органининг худудий булинмалари томонидан берилади.
Ахоли пунктларининг ривожланишини режалаштириш ва худудларини куриш тугрисидаги шахарсозлик хужжатлари мавжуд булмаган такдирда рухсатномалар бериш масалалари Коракалпогистон Республикаси Курилиш вазирлиги, вилоятлар ва Тошкент шахар курилиш бош бошкармалари хузуридаги архитектура-шахарсозлик кенгашлари билан келишилади.
Объектларни реконструкция килишда, шу жумладан бузилган бинолар ва иншоотлар урнида ер участкасидан фойдаланиш максадини узгартирган холда янги объектлар куришда буюртмачилар зиммасига ушбу Кодексда назарда тутилган мажбуриятлар юкланади.
81-модда. Шахарсозлик фаолиятини амалга оширишда ер участкаларига доир сервитутлар ва ер участкаларига булган хукукларни саклаш вазифалари
Шахарсозлик фаолиятини амалга оширишда сервитутлар шахарсозлик фаолияти субъектларининг манфаатлари шахарсозлик фаолияти объектларини куриш, реконструкция килиш, таъмирлаш ва уларнинг бут сакланишини таъминлаш буйича бошка эхтиёжлар учун узга ер участкасидан чекланган тарзда фойдаланиш хукукисиз таъминланиши мумкин булмаган такдирда белгиланади.
Шахарсозлик фаолиятини амалга оширишда ер участкаларига доир сервитутлар ва ер участкаларига булган хукукларни саклаш вазифалари ер участкаларининг мулкдорлари, эгалари ва бундай участкалардан фойдаланувчиларнинг мажбуриятларини хамда уларнинг хукуклари чекланишини уз ичига олади ва шахарсозлик хужжатлари хамда куриш коидалари асосида белгиланади.
Ер участкаларига доир сервитутларни ва ер участкаларига булган хукукларни саклаш вазифаларини белгилаш хамда бекор килиш тартиби ер тугрисидаги конун хужжатларида белгиланади.
82-модда. Ер участкаларини давлат ва жамият эхтиёжлари учун олиб куйиш хамда зарарнинг урнини коплаш
Ер участкаларини давлат ва жамият эхтиёжлари учун олиб куйишга куйидаги максадларда йул куйилади:
ерларни мудофаа ва давлат хавфсизлиги, мухофаза этиладиган табиий худудлар эхтиёжлари учун, эркин иктисодий зоналарни барпо этиш ва уларнинг фаолият курсатиши учун бериш;
халкаро шартномалардан келиб чикадиган мажбуриятларни бажариш;
фойдали казилмалар конларини аниклаш ва казиб олиш;
автомобиль ва темир йуллар, аэропортлар, аэродромлар, аэронавигация объектлари хамда авиатехника марказлари, темир йул транспорти объектлари, куприклар, метрополитенлар, тоннеллар, энергетика тизимлари ва электр узатиш линиялари объектлари, алока линиялари, космик фаолият объектлари, магистрал кувурлар, мухандислик-коммуникация тармоклари курилиши (реконструкция килиниши);
ахоли пунктлари бош режаларининг объектларни Узбекистон Республикаси Давлат бюджети маблаглари хисобидан, шунингдек конунларда ва Узбекистон Республикаси Президентининг карорларида тугридан-тугри назарда тутилган бошка холларда куришга оид кисмини ижро этиш.
Ахоли пунктларининг тасдикланган бош режалари мавжуд булмаган такдирда ер участкалари ахолининг уй-жой-маиший шароитларини яхшилаш, ижтимоий, мухандислик-коммуникация ва йул-транспорт инфратузилмасини ривожлантириш максадида Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори билан олиб куйилиши мумкин.
Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карори кабул килингунига кадар туманлар ва шахарларнинг ижро этувчи хокимият органлари:
ер участкалари олиб куйилиши лозим булган юридик ва жисмоний шахслар билан очик мухокамалар утказади;
олиб куйиш чогида юзага келадиган фойда, харажатлар ва зарарларни бахолашни амалга оширади;
хар бир мулкдор билан келишувга кура кучмас мулкнинг бозор киймати хамда ер участкалари олиб куйилиши туфайли мулкдорга етказилган зарарнинг урнини коплаш турлари ва микдорлари курсатилган холда олиб куйилаётган ер участкаларининг руйхатини тузади.
Давлат ва жамоат эхтиёжлари учун олиб куйиладиган ер участкаларининг руйхатлари утказилган очик мухокамалар натижаларини инобатга олган холда Узбекистон Республикаси Вазирлар Махкамасининг карорлари билан тасдикланади.
Ер участкасини олиб куйиш хамда юридик ва жисмоний шахсларнинг олиб куйилган ер участкасидаги кучмас мулк объектларини бузиш факат кучмас мулк бозор кийматининг ва мулкдорга етказилган зарарнинг урни тулик копланганидан кейин амалга оширилади.
Давлат органлари томонидан шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларига мувофик булмаган карор кабул килиниши натижасида юридик ва жисмоний шахсга етказилган зарарнинг урни давлат хисобидан копланади. Бунда зарарнинг урни ноконуний карор кабул килган давлат органининг бюджетдан ташкари маблаглари хисобидан копланади.
Агар давлат органи тугатилган булса ёки юридик ва жисмоний шахсга етказилган зарарнинг урнини коплаш учун маблаглар етарли булмаса ёки бюджетдан ташкари маблаглар мавжуд булмаса, зарарнинг урни Узбекистон Республикасининг Давлат бюджети хисобидан копланади. Суднинг карорига кура, зарарларнинг урнини регресс тартибида коплаш зарар етказилишида айбдор булган давлат органларининг мансабдор шахслари зиммасига юкланиши мумкин.
12-боб. Якунловчи коидалар
83-модда. Шахарсозлик фаолиятини молиялаштириш
Шахарсозлик фаолиятини молиялаштириш бюджет тизими бюджетларининг маблаглари, буюртмачиларнинг уз маблаглари ва жалб килинган маблаглари хисобидан, юридик ва жисмоний шахсларнинг мухандислик, транспортга оид ва ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантиришда улушли иштирок этиши, шунингдек конун хужжатларида такикланмаган бошка манбалар хисобидан амалга оширилади.
Шахарсозлик фаолиятини молиялаштириш куйидаги холларда бюджет тизими бюджетларининг маблаглари хисобидан амалга оширилади:
ушбу Кодекс 44-моддаси биринчи кисмининг 1 — 4-бандларида назарда тутилган шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикишда, комплекс мухандислик кидирувларини утказишда, микросейсмик худудлаштириш хариталарини тузишда ва шахарсозлик хужжатларини экспертизадан утказишда;
шахарсозлик фаолиятига оид илмий-тадкикот ишларини олиб боришда, шахарсозлик нормалари ва коидаларини ишлаб чикишда;
фавкулодда экологик вазиятлар ва экологик фалокат зоналарини, тарихий манзилгохларни, умумдавлат ахамиятига молик мухандислик, транспортга оид хамда ижтимоий инфратузилмаларни ривожлантиришнинг белгиланган максадли умумдавлат дастурларини, бошка максадли умумдавлат дастурларини ишлаб чикиш ва амалга оширишда, шунингдек давлат шахарсозлик кадастрини юритишда.
Шахарсозлик хужжатларини ишлаб чикишни молиялаштириш ушбу модданинг биринчи кисмида назарда тутилган манбалардан ташкари, Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, вилоятлар ва Тошкент шахар ижро этувчи хокимият органлари ихтиёрига давлат корхоналарини хусусийлаштиришдан тушадиган маблагларнинг бир кисми хисобидан хам амалга оширилади.
Агар худудни шахарсозлик жихатидан узлаштириш давлат манфаатларига, икки ва ундан ортик вилоятнинг манфаатларига ёки ахоли пунктлари гурухларининг манфаатларига дахлдор булса, бюджет маблагларидан бошка шахарсозлик фаолиятини молиялаштириш учун фойдаланилади.
Коракалпогистон Республикаси Вазирлар Кенгаши, махаллий ижро этувчи хокимият органлари хар йилги курилишларнинг манзилли руйхатларини шакллантиришда ахоли пунктлари бош режаларининг ишлаб чикилишини, комплекс мухандислик кидирувлари утказилишини, ахоли пунктларини микросейсмик худудлаштириш хариталарини, табиатни мухофаза килишнинг худудий комплекс тархларини тузишни, жорий куриш устидан муаллифлик назорати хамда ахоли пунктлари бош режаларининг амалга оширилиши мониторинги ишлаб чикувчилар томонидан утказилишини, шахарсозлик хужжатлари келишиб олиниши ва экспертизадан утказилишини махаллий бюджет маблаглари хисобидан молиялаштиришни назарда тутиши керак.
84-модда. Низоларни хал этиш
Шахарсозлик фаолияти сохасидаги низолар конун хужжатларида белгиланган тартибда хал этилади.
85-модда. Шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларини бузганлик учун жавобгарлик
Шахарсозлик тугрисидаги конун хужжатларини бузганликда айбдор шахслар белгиланган тартибда жавобгар булади.

(Конун хужжатлари маълумотлари миллий базаси, 22.02.2021 й., 03/21/676/0142-сон)

Хаккимизда

Яна маълумот

Juma-muborak-uz

Жума билан табриклаш мумкинми – ёкми ? Аник жавоби!

100200300